Επιτομή της Θεωρίας της Εκκλησιαστικής Μουσικής

Το 1877 εκδίδεται στο Παρίσι μια πραγματεία του 19ου αιώνα μεταφρασμένη στα γαλλικά με τίτλο: Επιτομή της θεωρίας της βυζαντινής μουσικής. Κάτω απ’ αυτόν τον τίτλο το όνομα του Χρυσάνθου –του θεωρητικού της μεταρρύθμισης του σημειογραφικού συστήματος της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησιαστικής μουσικής–, εμφανίζεται με τρόπο που δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι είναι αυτός ο συγγραφέας. Τα στοιχεία που ήρθαν στο φως αποδεικνύουν ότι ο εκδότης της Επιτομής, ο Γάλλος μουσικός Bourgault–Ducoudray, και ο μεταφραστής της, ο ελληνιστής και σημαντικός λόγιος της εποχής Émile Burnouf στον οποίο οφείλεται και η επιλογή της πραγματείας αυτής μεταξύ άλλων παρεμφερών κειμένων, θεωρούσαν ως συγγραφέα της τον Χρύσανθο. Ο Γάλλος μουσικός αναφέρει τον Έλληνα θεωρητικό ως συγγραφέα της Επιτομής μόνο δύο φορές: μία με έμμεσο τρόπο στα σχόλια της Επιτομής και μία δεύτερη φορά σε μια επιστολή του στον Burnouf όπου δηλώνει σαφώς ότι ο Χρύσανθος είναι ο συγγραφέας της Επιτομής. Ελλείψει πρωτοτύπου καθώς και άμεσα αποδεικτικών στοιχείων για την πατρότητα του κειμένου, η έρευνα ακολούθησε μια ιδιότυπη πορεία προκειμένου να διαφανεί η σχέση του κειμένου με τον Χρύσανθο και να στοιχειοθετηθούν τα κατάλληλα επιχειρήματα για τη χρονολόγησή του. Στο παρόν βιβλίο τεκμηριώνεται αυτή ακριβώς η σχέση, μέσα από μια πολύπλευρη μελέτη βασισμένη σε μια εξονυχιστική έρευνα που έγινε σε αρχεία και πηγές της εποχής. Ανασκευάζεται επομένως η επικρατούσα άποψη που εξαιτίας του διφορούμενου τίτλου της Επιτομής υπονοούσε τον Χρύσανθο ως επινοητή της θεωρίας μάλλον παρά ως συγγραφέα της.

Περιεχόμενα

Περιεχόμενα
Βιβλιογραφία
Συντομογραφίες
Εισαγωγή

Μέρος Α’
(Τα σχόλια για την Επιτομή)

Τα θεωρητικά κείμενα στις αρχές της Νέας Μεθόδου

Ο Bourgault-Ducoudray και η ελληνική μουσική

Πληροφορίες για την Επιτομή. Η δομή και το περιεχόμενό της

Η διαφορετική παρουσίαση γνωστών ζητημάτων της θεωρίας

Η χρήση των μουσικών όρων στη γαλλική εκδοχή της Επιτομής

Τα διαγράμματα

Ποιος είναι ο συγγραφέας της Επιτομής;

Πρώτο κύριο τεκμήριο

Δεύτερο κύριο τεκμήριο

Τρίτο κύριο τεκμήριο

Συμπληρωματικά στοιχεία

Για την επιλογή της Επιτομής

Τα αμφισβητούμενα σημεία

Χρονολογία συγγραφής της Επιτομής

Υποθέσεις για τη χρονική περίοδο 1820 -1846

Υποθέσεις για την μετά τον Χρύσανθο χρονική περίοδο, δηλαδή από το 1846 έως το 1874

Συμπληρωματικά σχόλια για το γαλλικό κείμενο

Αβλεψίες και τυπογραφικά λάθη στο γαλλικό κείμενο

Μέρος Β’
(Η μετάφραση της Επιτομής στα ελληνικά)
Επιτομή της θεωρίας της Βυζαντινής μουσικής
Μέρος Πρώτον
Περί χαρακτήρων των φθόγγων
Περί συνθέσεως των χαρακτήρων
Περί παραλλαγής
Περί συμφωνίας
Περί του κατά την μελωδίαν ποιού
Περί υποστάσεων
Περί των αχρόνων υποστάσεων
Περί διαφοράς εκδοχής των φθόγγων των χαρακτήρων
Περί χρόνου και αγωγής χρονικής

Μέρος Δεύτερον
Περί συστημάτων
Περί του διαπασών συστήματος
Το σύστημα του Τροχού
Το σύστημα της Τριφωνίας
Περί γενών και περί διατημάτων
Περί Μαρτυριών
Περί φθορών

Επίμετρο