Ο ΚΥΡ (Γιάννης Κυριακόπουλος) για το σκιτσογραφικό έργο του Κώστα Τσέλιου
Ο συνάδελφος Κώστας Τσέλιος είναι μία σπάνια περίπτωση αυθεντικού ταλέντου στη γελοιογραφία. Και είναι τιμή μου να τον αποκαλώ «συνάδελφο»! Διότι απ’ το χώρο της Ζωγραφικής, που χρόνια υπηρετεί με τόση επιτυχία, ρίχνει με το πενάκι του χιουμοριστικά αριστουργήματα και στο χώρο της Γελοιογραφίας. Μια σάτιρα «μεθυστική» που βγαίνει από τα απστάγματα της ζωγραφικής.
Το μεγαλύτερο μέρος των σκίτσων του, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μια μελαγχολία που αποπνέουν, είναι εμπνευσμένα από τον κόσμο των ζώων. Ένας κόσμος τόσο διαφορετικός που ο Τσέλιος μας τον κάνει οικείο, τρυφερό και πολύ λογικό απ’ τον κόσμο των ανθρώπων.
Σκίτσα του Τσέλιου δημοσιεύθηκαν στα μεγαλύτερα περιοδικά της Ελλάδας – ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ – ΕΙΚΟΝΕΣ – ΕΠΙΚΑΙΡΑ και σε αρκετές εφημερίδες.
Έγιναν δεκτά σε μεγάλα Μουσεία της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής. Έλαβε μέρος σε τριάντα παγκόσμιες εκθέσεις κοινωνικής και πολιτικής Γελοιογραφίας.
Με το γελοιογραφικό του έργο ασχολήθηκαν αξιόλογοι τεχνοκριτικοί. Έχει τιμηθεί με τρία παγκόσμια βραβεία γελοιογραφίας.
Στην παραμυθένια πολιτεία της Γελοιογραφίας σίγουρα υπάρχει ένας δρόμος που ονομάζεται «ΟΔΟΣ ΚΩΣΤΑ ΤΣΕΛΙΟΥ»
Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα Κώστα Τσέλιου
Η Γελοιογραφία
Έχει χαρακτηρισθεί σαν το χαμόγελο της εικαστικής τέχνης. Είναι το πιο σημαντικό είδος σκίτσου και σίγουρα το πιο δημοφιλές.
Σε μια εποχή που παντού η κοινωνική και πολιτική σάτιρα ανανεώνει τη σημασία της, η Γελοιογραφία με κριτήρια την επικαιρότητα, το πνεύμα, το εκφραστικό σχέδιο και το απλό νόημα, θα παίζει πάντα σημαντικό ρόλο. Οφείλει όμως να είναι πρωτότυπη και με τη μοναδικότητα της γραφικής απόδοσης να δίνει στο κάθε θέμα τη σωστή του διάσταση.
Η αίσθηση του χιούμορ είναι ένα ιδιαίτερο στοιχείο που διαθέτει ο άνθρωπος. Είναι η ικανότητα διάκρισης και διατύπωσης της εύθυμης πλευράς γεγονότων που μας περιβάλλουν. Κι ας μην ξεχνάμε ότι το γέλιο είναι το πρωταρχικό ειδοποιό γνώρισμα του ανθρώπου και το τελευταίο όπλο του απέναντι σε όσα τον βασανίζουν και τον αποκαρδιώνουν. Υπ’ αυτή την έννοια ανατρέχοντας ιστορικά, θα δούμε τη γελοιογραφική τέχνη να εξελίσσεται από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και σήμερα σε πολλούς πολιτισμούς.
Η εμφάνισή της ανάγεται σε πρωτόγονους λαούς όπως φαίνεται από σχετικές παραστάσεις που βρέθηκαν πάνω σε οστά ζώων. Η ανάγκη της έκφρασης, εύθυμης διάθεσης και χιουμοριστικών ιδεών με γραφικά μέσα, φαίνεται σε πολλά αγγεία της αρχαιότητας και σε διάφορες παραστάσεις της Πομπηίας.
Από την εποχή του Αριστοτέλη οι μεγαλύτεροι στοχαστές καταπιαστήκανε με το μικρό αυτό πρόβλημα που πάντα ξεγλιστρά και διαφεύγει όταν προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε. Μια αυθάδης θα λέγαμε πρόκληση στο φιλοσοφικό στοχασμό.
Στην εποχή του Μεσαίωνα η Γελοιογραφία πήρε θρησκευτικό χαρακτήρα. Όμως μετά τη μεταρρύθμιση (16ος αι.) άρχισε σιγά σιγά να εξελίσσεται σε πολιτικό ή προπαγανδιστικό όπλο, όπως συνέβη στην περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης. Σ’ αυτό βοήθησε πάρα πολύ η εφεύρεση της τυπογραφίας. Στο 19ο αιώνα η Γελοιογραφία έχει μεγάλη ώθηση με την ευρεία κυκλοφορία γελοιογραφικών εντύπων, με σκοπό την άσκηση πολιτικής και κοινωνικής σάτιρας. Κι ας μην ξεχνάμε εκείνα τα λόγια του Sigmund Freud στα 1905: «Η Γελοιογραφία σαν σημαντική έκφραση της ανθρώπινης σκέψης, είναι απαραίτητη ως ασφαλιστική δικλείδα προς τη μεγάλη πίεση που ασκούν ηθικοί και κοινωνικοί εξαναγκασμοί».
Η σύγχρονη Γελοιογραφία είναι τοποθετημένη στις πιο υψηλές σφαίρες του χιούμορ. Προσανατολίστηκε σήμερα στις μορφές της μοντέρνας τέχνης και άνοιξε νέους ορίζοντες στον τομέα της έκφρασης του κωμικού. Στην Ελλάδα σήμερα η γελοιογραφική τέχνη βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη και άνθηση. Σκοπεί στον προβληματισμό σε ζητήματα οικονομικά, ασφαλώς σε πολιτικά και κοινωνικά, αλλά και σε θέματα της οικογενειακής ζωής, της καθημερινότητας και των ηθών και εθίμων του τόπου μας.
Σε ό,τι αφορά την προσωπική μου εμπλοκή στη Γελοιογραφία, αυτό το ταξίδι πρωτοξεκίνησε στις σελίδες του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ, των ΕΙΚΟΝΩΝ και των ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ στα δεκαοκτώ μου χρόνια. Το σκίτσο μου, στην αρχή, λεπτομερειακό και φλύαρο. Αργότερα, με τις σπουδές μου στη ζωγραφική, προσπάθησα να δώσω στερεότητα στη γραμμή μου και ύφος διακριτό, αναγνωρίσιμο. Πολύ γρήγορα προχώρησα στην αφαίρεση, στη λιτότητα, στην εξπρεσιονιστική αποτύπωση. Σπανίως χρησιμοποιώ λεζάντα. Τέλος (το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα των Γελοιογραφιών μου, είτε αυτές έχουν κοινωνικό χαρακτήρα, είτε κινούνται στη σφαίρα της πολιτικής), πρωταγωνιστές είναι τα ζώα. Και γι’ αυτό υπάρχει μια εξήγηση. Είναι γιατί βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον, τα άκακα αυτά πλάσματα, με τον άφωνο εσωτερικό τρόπο της σκέψης τους, να σχολιάζουν τα ανθρώπινα.
Οι Γελοιογράφοι
Συνήθως είναι σιωπηλοί-καυστικοί σχολιαστές.
Στον κόσμο το σκοτεινό που βρισκόμαστε και στο κλίμα το πνιγηρό που ζούμε, κάποιοι πρέπει να παίξουν αυτό το ρόλο. Να δίνουν τη δική τους αναίμακτη μάχη. Να μην αφήνουν κανέναν και τίποτα σε χλωρό κλαρί, μήπως και κάτι διορθωθεί. Να ξέρουν οι πολεμοχαρείς, οι άρπαγες, οι εγωπαθείς και οι κουτοπόνηροι, πως κάποιοι καιροφυλαχτούν.
Είναι αυτοί που βροντοφωνάζουν πως τα τείχη και τα συρματοπλέγματα, δεν πρέπει να χωρίζουν τους ανθρώπους. Είναι αυτοί που αγωνίζονται να γκρεμίζουν τα φράγματα που είναι εμπόδια για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια. Είναι αυτοί οι ίδιοι τέλος, που τονίζουν μέσα από τις γραμμές τους, πως κανείς δεν θα τολμήσει να βάλει χειροπέδες στην ειρήνη και την ελπίδα και πως θα φυλακίζονται στις καρδιές των ανθρώπων όσοι άδικα φυλακίζονται.
