Κανονισμοί Μηχανολογικού Σχεδίου

Το μηχανολογικό σχέδιο είναι ένας φορέας κωδικοποιημένα καταχωρημένων γεωμετρικών και τεχνολογικών πληροφοριών, απαραίτητων κατά τις διάφορες διαδικασίες μορφοποίησης, συναρμολόγησης, ποιοτικού ελέγχου και διάθεσης βιομηχανικών προϊόντων. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να προέρχονται από υπολογισμούς αντοχής, από απαιτήσεις για την εκπλήρωση λειτουργικών προδιαγραφών, από μελέτες για τη βέλτιστη διαδοχή και διεξαγωγή διαδικασιών κατεργασίας, συναρμολόγησης, ποιοτικού ελέγχου, αποθήκευσης κ.λπ.
Όσο άρτια και να έχουν πραγματοποιηθεί οι παραπάνω υπολογισμοί και μελέτες, η πλημμελής παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους υπό τη μορφή μηχανολογικού σχεδίου είναι ένα σημαντικό εμπόδιο για την απρόσκοπτη υλοποίηση τους. Λανθασμένα ή ελλιπή μηχανολογικά σχέδια αποτελούν την γενεσιουργό αιτία συνεχών δυσκολιών και προβλημάτων, που ανακύπτουν κατά την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους και τη χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητάς τους. Για τους λόγους αυτούς το μηχανολογικό σχέδιο έχει μια εξαιρετική σπουδαιότητα για τους συμμετέχοντες Μηχανικούς στις παραγωγικές διαδικασίες βιομηχανικών προϊόντων. Ειδικά για τους Μηχανολόγους Μηχανικούς αποτελεί βασικό εφόδιο στην επαγγελματική ζωή τους.
Η ευρεία χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών υπολογιστών οδηγεί όλο και περισσότερο σήμερα στην εφαρμογή μεθοδολογιών αυτόματης εκπόνησης μηχανολογικών σχεδίων. Πολλές φορές μάλιστα η χρησιμοποίηση μηχανολογικών σχεδίων καθίσταται περιττή, λόγω της αυτόματης και με τη βοήθεια υπολογιστικών συστημάτων διακίνησης των σχετικών πληροφοριών. Οι εξελίξεις αυτές όμως, καθόλου δεν περιορίζουν την σπουδαιότητα του μηχανολογικού σχεδίου, γιατί όλες οι υποστηριζόμενες από ηλεκτρονικούς υπολογιστές διαδικασίες, προϋποθέτουν τη γνώση των κανονισμών του μηχανολογικού σχεδίου και την ορθή εφαρμογή τους. Πολλές φορές μάλιστα η σωστή εφαρμογή των κανονισμών, καθώς και η βέλτιστη επιλογή παραστάσεων και η καταχώρηση διαφόρων στοιχείων σε μηχανολογικά σχέδια, προϋποθέτει τη γνώση διαφόρων άλλων περιοχών του επαγγελματικού αντικειμένου του Μηχανολόγου Μηχανικού, όπως των Στοιχείων Μηχανών, των Τεχνικών Μορφοποιήσεων, κ.ά. Τοιουτοτρόπως η εκπόνηση μηχανολογικών σχεδίων είναι μια σύνθετη αποστολή, μη δυνάμενη να αυτοματοποιηθεί αποτελεσματικά και πλήρως μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών και η διεξαγωγή της επαφίεται στον καλά καταρτισμένο Μηχανολόγο Μηχανικό.
Στην παρουσίαση της ύλης προηγουμένων εκδόσεων του παρόντος βιβλίου, συνεργάσθηκαν οι επιστημονικοί συνεργάτες του Εργαστηρίου Εργαλειομηχανών και Διαμορφωτικής Μηχανολογίας (ΕΕΔΜ) του Α.Π.Θ., κύριοι Γ. Καλιδαρόπουλος, Γ. Μεθενίτης και Χ. Νάκος, τους οποίους και θερμά ευχαριστώ. Την παρούσα έκδοση επιμελήθηκε ο εκδοτικός οίκος «ΖΗΤΗ». Εν προκειμένω η συμβολή του μέλους του Ειδικού Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΕΔΙΠ) του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Α.Π.Θ. και συνεργάτιδας του ΕΕΔΜ κυρίας Μ. Γρηγοριάδου υπήρξε πολύτιμη. Επίσης θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω τους Λέκτορες του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Α.Π.Θ. και μέλη του ΕΕΔΜ, Δρ. Ρ. Παρασκευοπούλου, Δρ. Γ. Μανσούρ, Δρ. Γ. Ανδρεάδη και την προηγουμένως μνημονευθείσα κ. Μ. Γρηγοριάδου, για την άοκνη συνεισφορά τους στη διδασκαλία του μαθήματος του μηχανολογικού σχεδίου, στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Α.Π.Θ. την τελευταία δεκαετία.

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή
2. Γενικοί κανονισμοί μηχανολογικού σχεδίου
   1. Διαστάσεις φύλλων σχεδιάσεως (DIN 823 Μάιος 1980)
   2. Δίπλωμα σχεδίων σε μέγεθος Α4 (DIN 824, Ιανουάριος 1956)
   3. Κλίμακες μηχανολογικού σχεδίου (DIN-ISO5455 Δεκέμβριος 1972)
   4. Καταστάσεις τεμαχίων (DIN 6771 Μέρος 2ο, Σεπτέμβριος 1974)
   5. Υπόμνημα σχεδίων (DIN 6771 φύλλο 1 Δεκέμβριος 1970)
   6. Γραμμές σε μηχανολογικά σχέδια: Πάχη, είδη, ομάδες γραμμών και χρησιμοποίησή τους (DIN 15 Φύλλα 1 και 2 Δεκέμβριος 1967)
   7. Τυποποιημένες μορφές γραμμάτων και αριθμών (DIN 6676 Μέρος 1ο Απρίλιος 1976)
3. Κανονισμοί απεικονίσεων μηχανολογικών σχεδίων
   1. Παραστάσεις σε μηχανολογικά σχέδια: Όψεις, τομές, ειδικές παραστάσεις (DIN 6 Μάρτιος 1968)
4. Διαστάσεις σε μηχανολογικά σχέδια
   1. Κανονισμοί καταχωρήσεως διαστάσεων σε μηχανολογικά σχέδια (DIN 406 Μέρος 2ο Απρίλιος 1980)
   2. Τρόποι καταχωρήσεως διαστάσεων σε μηχανολογικά σχέδια (DIN 406 Μέρος 1ο Απρίλιος 1977)
   3. Καταχώρηση διαστάσεων σε μηχανολογικά σχέδια με τη βοήθεια συντεταγμένων (DIN 406 Μέρος 3ο Ιούλιος ’75)
   4. Τυποποιημένοι αριθμοί και τυποποιημένες σειρές αριθμών (DIN 323 Φύλλο 1 Αύγουστος 1974)
   5. Τυποποίηση ακτίνων καμπυλότητας (DIN 250 Ιούλιος 1972)
5. Σχεδιαστική παράσταση χαρακτηριστικών στοιχείων μηχανών και χαρακτηριστικών κατασκευαστικών λεπτομερειών
   1. Παραστάσεις σπειρωμάτων κοχλίων και περικοχλίων κατά DIN (Μάρτιος 1967) και ISO/R 128-1959
   2. Συνοπτικός πίνακας τυποποιήσεων κοχλίων και περικοχλίων
   3. Μηχανικά στοιχεία συνδέσεων τεμαχίων και διαμπερείς οπές για κοχλίες κατά DIN-ISO 273 (Σεπτέμβριος 1979)
   4. Παραστάσεις ελατηρίων κατά DIN-ISO (Ιούνιος 1976)
   5. Παραστάσεις οδοντωτών τροχών κατά DIN-ISO 2203 (Ιούνιος 1976)
6. Σχεδιαστική παράσταση συγκολλήσεων και επικολλήσεων
   1. Βασικές αρχές συμβολικής παράστασης συγκολλήσεων και επικολλήσεων κατά DIN 1912 Μέρος 5ο (Φεβρουάριος 1979)
   2. Βασικές αρχές για την καταχώρηση διαστάσεων των συγκολλήσεων και επικολλήσεων κατά DIN 1912 Μέρος 6ο (Φεβρουάριος 1979)
7. Καταχώρηση ανοχών διαστάσεων, γεωμετρικών μορφών και συμβόλων κατεργασιών επιφάνειας σε μηχανολογικά σχέδια
   1. Γενικές ανοχές ελευθέρων διαστάσεων μηκών και γωνιών κατά DIN 7168 Μέρος 1ο (Οκτώβριος 1979) και ISO 2768 – 1973
   2. Γενικές ανοχές ελεύθερων διαστάσεων μορφών και θέσεων κατά DIN 7168 Μέρος 2ο (Οκτώβριος 1976)
   3. Ανοχές μορφής και θέσεως κατά DIN 7184 (Μάϊος 1972) και ISO/R 1001-1969
   4. Καταχωρήσεις διαστάσεων και ανοχών μορφής και θέσεως σε γραμμές με τυχούσες γεωμετρικές μορφές
   5. Καταχώρηση συμβόλων ποιότητας κατεργασιών επιφανείας (DIN-ISO 1302 Ιούνιος 1980)
   6. Παραδείγματα καταχώρησης δεδομένων ποιότητας επιφανείας (DIN – ISO 1302 Ιούνιος 1980 Παράρτημα 1)

Παράρτημα Α’
Παράρτημα Β’