Ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Το παρόν βοήθημα απευθύνεται σε μαθητές όλων των τάξεων Γυμνασίου και Λυκείου που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής γραμματικής και συγκεκριμένα στην κλίση των ρημάτων. Το πλήθος των λεξικών και των βιβλίων γραμματικής, που κυκλοφορούν, δημιουργούν στο μαθητή τεράστιες δυσκολίες, καθώς αυτός βρίσκεται αντιμέτωπος με ασάφειες, ιδιομορφίες και αντιφάσεις στην καταγραφή και ερμηνεία των γραμματικών φαινομένων.
Στην προσπάθειά μας να αξιοποιήσουμε τη διδακτική μας εμπειρία, για να βοηθήσουμε το μαθητή να οργανώσει την πλούσια ύλη της γραμματικής και να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειρίζεται τις γνώσεις του για τη επίλυση των ασκήσεων, καταγράψαμε και προτείνουμε ένα μεθοδικό οδηγό γραμματικής που δεν αρκείται μόνο στην απλή παράθεση ασκήσεων, αλλά υποδεικνύει τον πιο απλό και βασικό τρόπο για την αξιοποίηση όλων των απαραίτητων στοιχείων, όπως:

• η ορθή αναγνώριση του αρχικού ρηματικού τύπου,
• η αναγωγή του σε παραδείγματα κλίσης των βασικών ρημάτων που παρατίθενται σε πίνακες,
• η απομνημόνευση των αρχικών χρόνων και των σχετικών παρατηρήσεων,
• η επισήμανση των ιδιαιτεροτήτων στον τονισμό των σύνθετων ρημάτων.

Το βιβλίο αυτό δεν αποτελεί ένα συμβατικό λεξικό ρημάτων ούτε ένα θεωρητικό εγχειρίδιο γραμματικής, αλλά προσπαθεί να συγκεντρώσει όλους τους βασικούς κανόνες της θεωρίας, μετατρέποντάς τους σε πρακτικά εργαλεία για το μαθητή και προσφέροντάς του τη δυνατότητα αυτενέργειας και συνάμα της επακόλουθης ικανοποίησης που θα αισθανθεί από την αποτελεσματικότητα της μεθοδολογίας.
Πιστεύουμε ότι η προσπάθειά μας αυτή θα συμπληρώσει τη δημιουργική εργασία των συναδέλφων που ασχολούνται με τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματικής και θεωρούμε λογική και αναμενόμενη την τροποποίηση των ασκήσεων με βάση τις ανάγκες και τις ικανότητες των μαθητών.

Περιεχόμενα

Μέρος Α: Στοιχεία του Ρήματος

• Φωνές – Διαθέσεις – Συζυγίες
• Χρονικές Αντικαταστάσεις

Μέρος Β: Aσκήσεις στα βασικότερα ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής

• Οδηγίες για τον τρόπο λύσεις των ασκήσεων
• Ενότητα 1: αγγέλλω, άγω, αινέω, αιρέω, αίρω
• Ενότητα 2: αισθάνομαι, αισχύνω, ακούω, αλίσκομαι, αμαρτάνω
• Ενότητα 3: αναλίσκω-αναλόω, ανέχομαι, απεχθάνομαι, αποκτείνω & αποθνήσκω, άρχω
• Ενότητα 4: αφικνέομαι -ούμαι, άχθομαι, βαίνω, βάλλω, βιβάζω
• Ενότητα 5: βιόω, βούλομαι, γίγνομαι, γιγνώσκω, δέδοικα ή δέδια
• Ενότητα 6: δείκνυμι, δέω, δέω, διδράσκω, δίδωμι
• Ενότητα 7: δοκέω, δράω, δύναμαι, δύω, εάω
• Ενότητα 8: εγείρω, εθέλω, εθίζω, ειμί, είμι
• Ενότητα 9: ελαύνω, ελέγχω, επιμέλομαι & επιμελέομαι -ούμαι, επίσταμαι, έπομαι
• Ενότητα 10: εργάζομαι, ερωτάω -ω, ευρίσκω, έχω, ζήω -ω
• Ενότητα 11: ηγέομαι -ούμαι, ήδομαι, ήκω, θέω, θύω
• Ενότητα 12: ίημι, ίστημι, καθέζομαι, κάμνω, κελεύω
• Ενότητα 13: κλέπτω, κλίνω, κομίζω, κόπτω, κρίνω
• Ενότητα 14: κρύπτω, κτάομαι -ώμαι, λαγχάνω, λαμβάνω, λανθάνω
• Ενότητα 15: λέγω, λείπω, λογίζομαι, μανθάνω, μάχομαι
• Ενότητα 16: μείγνυμι – μειγνύω, μέλει, μέλλω, μέμφομαι, μένω
• Ενότητα 17: μιμνήσκω, νέμω, νοέω -ω, νομίζω, οίδα
• Ενότητα 18: οικέω -ω, οικίζω, οίομαι – οίμαι, οίχομαι, όλλυμι – ολλύω
• Ενότητα 19: όμνυμι – ομνύω, ονίνημι, οράω -ω, ορμάω -ω, ορμέω -ω
• Ενότητα 20: ορμίζω, οφείλω, οφλισκάνω, πάσχω, παύω
• Ενότητα 21: πείθω, πειράω -ω, πέμπω, πίμπλημι, πίμπρημι
• Ενότητα 22: πίπτω, πλέω, πλήττω, πνέω, πράττω
• Ενότητα 23: πυνθάνομαι, πωλώ – πιπράσκω, ρέω, ρήγνυμι, ρίπτω
• Ενότητα 24: σημαίνω, σκοπέω -ω – σκοπούμαι, σπένδω, στέλλω, στρέφω
• Ενότητα 25: συλλέγω, σφάλλω, σώζω, τάττω, τείνω
• Ενότητα 26: τελέω -ω, τέμνω, τίθημι, τρέπω, τρέφω
• Ενότητα 27: τρέχω, τυγχάνω, υπισχνέομαι -ούμαι, φαίνω, φέρω
• Ενότητα 28: φεύγω, φημί, φθάνω, φθείρω, φυλάττω
• Ενότητα 29: φύομαι, χρή, χρήομαι -ώμαι, ψηφίζω, ωνέομαι -ούμαι, ωφελέω -ω

Μέρος Γ: Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

Μέρος Δ: Οδηγός Γραμματικής

• Ενεργητική φωνή
  Ενεστώτας
  Παρατατικός
  Μέλλοντας
  Αόριστος
  Παρακείμενος
  Υπερσυντέλικος
• Μέση φωνή
  Ενεστώτας
  Παρατατικός
  Μέλλοντας
  Αόριστος
  Παρακείμενος
  Υπερσυντέλικος

Μέρος Ε: Παραδείγματα Κλίσης των Ρημάτων

• Ενεργητική φωνή

  Το βοηθητικό ρήμα ειμί

  ΕΝΕΣΤΩΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΙ

  Α’ Συζυγία (λήγει σε -ω)

  1. Τα βαρύτονα

  2. Τα συνηρημένα ή περισπώμενα ρήματα

  Β’ Συζυγία (λήγει σε -μι)

  1. Τα συμφωνόληκτα ρήματα

  2. Τα φωνηεντόληκτα ρήματα

  3. Ρήματα μοναδικά στην κλίση τους

  ΜΕΛΛΟΝΤΕΣ

  1. Τα βαρύτονα

  2. Τα συνηρημένα ή περισπώμενα ρήματα

  ΑΟΡΙΣΤΟΙ

  1. Τα βαρύτονα

  2. Η κλίση του αορίστου α’ χωρίς -σ- στην κατάληξη

  3. Παράδειγμα σχηματισμού του αορίστου β’

  4. Ρήματα μοναδικά στην κλίση τους

  ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΙ

   

• Μέση Φωνή

  <dtΕΝΕΣΤΩΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΙ

  Α’ Συζυγία

  1. Τα βαρύτονα

  2. Τα συνηρημένα ή περισπώμενα ρήματα

  Β’ Συζυγία

  1. Τα συμφωνόληκτα ρήματα

  2. Τα φωνηεντόληκτα ρήματα

  3. Ρήματα μοναδικά στην κλίση τους

  ΜΕΛΛΟΝΤΕΣ

  1. Τα βαρύτονα

  2. Παθητικοί μέλλοντες

  3. Τα συνηρημένα ή περισπώμενα ρήματα

  ΑΟΡΙΣΤΟΙ

  1. Τα βαρύτονα

  2. Η κλίση του αορίστου α’ χωρίς -σ- στην κατάληξη

  3. Παράδειγμα σχηματισμού του αορίστου β’

  4. Παθητικοί αόριστοι

  5. Ρήματα μοναδικά στην κλίση τους

  ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΙ

  1. Παρακείμενοι αφωνόληκτων ρημάτων

  2. Παρακείμενοι ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

  3. Ρήματα μοναδικά στην κλίση τους

Μέρος ΣΤ: Κανόνες Τονισμού Σύνθετων Ρημάτων

• Αύξηση
• Κανόνες για τον τονισμό των σύνθετων με προθέσεις ρημάτων
• Ασκήσεις στον τονισμό των ρημάτων

Μέρος Ζ: Επαναληπτικές Ασκήσεις (αυξημένης δυσκολίας)