Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων

Η μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων αποτελεί έναν από τους ποιο ζωτικούς κλάδους της δευτερογενούς παραγωγής. Η σημαντικότητα του κλάδου αυτού πηγάζει κυρίως από το γεγονός ότι η δραστηριότητα του είναι συνδεδεμένη με την παραγωγή τροφίμων αλλά και την παραγωγή προϊόντων για την εξυπηρέτηση των άμεσων αναγκών του ανθρώπου. Κύριο χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι χρησιμοποιεί ως πρώτες ύλες πρωτογενή αγροτικά προϊόντα και παράγει προϊόντα τα οποία στην τελική μορφή είναι τρόφιμα. Όμως, η φύση των αγροτικών προϊόντων αλλά και των τελικών προϊόντων, των τροφίμων, ανάγκασε τον άνθρωπο να δημιουργήσει, μέσω της τεχνολογίας, μια σειρά από τρόπους επέμβασης στα πρωτογενή αγροτικά προϊόντα, οι οποίες απαιτούν σημαντικές επενδύσεις σε εγκαταστάσεις με τεράστιες οικονομικές προεκτάσεις στην κοινωνία. Δηλαδή, για την μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων χρειάζονται κεφάλαια, δημιουργείται απασχόληση, δημιουργείται εμπόριο, δημιουργούνται εισοδήματα. Αρα είναι αναγκαία η μελέτη των δραστηριοτήτων αυτών από οικονομικής κυρίως σκοπιάς.
Επιπλέον, επειδή η μεταποίηση αγροτικών προϊόντων είναι συνδεδεμένη με την παραγωγή τροφίμων και πολλές φορές ταυτόσημη, ο όρος «μεταποίηση αγροτικών προϊόντων» και ο όρος «παραγωγή τροφίμων» χρησιμοποιούνται εναλλακτικά. Επίσης, και οι όροι «μεταποιητικές μονάδες» ή «μεταποιητική βιομηχανία» ή «βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων» χρησιμοποιούνται επίσης εναλλακτικά.
Η έκδοση αυτή έχει κυρίως εκπαιδευτικό σκοπό και απευθύνεται σε φοιτητές και σπουδαστές γεωπονικών και οικονομικών κατευθύνσεων. Στα δέκα κεφάλαια της δεύτερης έκδοσης αναλύονται, με όσο το δυνατό απλό και κατανοητό τρόπο, θέματα σχετικά με την οικονομική οργάνωση, τη λειτουργία και αποτελεσματικότητα των μονάδων μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων. Το βιβλίο αυτό δεν περιλαμβάνει θέματα τεχνικής και διοικητικής οργάνωσης.
Στο πρώτο κεφάλαιο δίνονται εισαγωγικές έννοιες της μεταποίησης και της νομικής μορφής των μεταποιητικών επιχειρήσεων. Η αναγκαιότητα αυτών των εννοιών προκύπτει από τη φύση της μελέτης των οικονομικών δραστηριοτήτων που συμβαίνουν κατά τη διαδικασία της μεταποίησης.
Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οικονομικές έννοιες σχετικές με τις επιχειρήσεις καθώς επίσης και οι νομικές μορφές των επιχειρήσεων.
Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται οι οικονομικές αρχές της παραγωγής με έμφαση στις επιχειρήσεις που παράγουν τρόφιμα ενώ στο τέταρτο κεφάλαιο δίδονται κάποιοι ορισμοί για τις μεταποιητικές βιομηχανίες.
Στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται μια εκτενής παρουσίαση των οικονομικών συνθηκών κάτω από τις οποίες μπορούν να λειτουργήσουν οι μεταποιητικές επιχειρήσεις. Ποιο συγκεκριμένα αναλύονται οι συνθήκες προμήθειας της πρώτης ύλης και οι οικονομικές συνθήκες που επηρεάζουν την προσφορά και τη ζήτηση των πρωτογενών και των τελικών προϊόντων.
Η δομή και η οργάνωση των αγορών των μεταποιητικών βιομηχανιών είναι ένα θέμα που επηρεάζει την οικονομικότητα και την επιβίωση των επιχειρήσεων. Αυτά τα θέματα παρουσιάζονται στο έκτο κεφάλαιο.
Το κόστος μεταποίησης, δηλαδή το κόστος μετατροπής των πρωτογενών αγροτικών προϊόντων σε νέα τελικά προϊόντα είναι το αντικείμενο του εβδόμου κεφαλαίου.
Η οικονομική επιβίωση των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων και την παραγωγή τροφίμων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τη συμπεριφορά κάθε μιας στο ευρύτερο περιβάλλον της αγορά. Τα θέματα των δράσεων των επιχειρήσεων αναλύονται στο όγδοο κεφάλαιο.
Στο ένατο κεφάλαιο το βιβλίο ασχολείται με θέματα αποτελεσματικότητας των μεταποιητικών επιχειρήσεων.
Τέλος, στο δέκατο κεφάλαιο αναλύονται παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή του τόπου εγκατάστασης των μεταποιητικών επιχειρήσεων καθώς επίσης και τους γενικούς τρόπους τμηματικής οργάνωσης των εργοστασίων.

Περιεχόμενα

1: Εισαγωγή

1. Έννοια και αναγκαιότητα της Μεταποίησης
2. Μέθοδοι και στόχοι της μεταποίησης
3. Ωφέλειες της μεταποίησης
4. Οικονομική μεταποίησης αγροτικών προϊόντων
5. Αντικείμενο και σκοποί της Οικονομικής Μεταποίησης

2: Έννοιες των Επιχειρήσεων

1. Οικονομία και οικονομική αρχή
2. Οικονομική Μονάδα – Οικονομικός Οργανισμός
3. Η επιχείρηση
4. Διάκριση των επιχειρήσεων
5. Επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων
6. Νομικές μορφές επιχειρήσεων τροφίμων
7. Συνασπισμοί επιχειρήσεων τροφίμων

3: Οικονομικές Αρχές Παραγωγής

1. Οι συντελεστές παραγωγής
2. Το έδαφος
3. Η εργασία
4. Τα μέσα παραγωγής
5. Τα υλικά μέσα
6. Η παραγωγή
7. Προγραμματισμός της παραγωγής
8. Συναρτήσεις παραγωγής

4: Ορισμός και Διάκριση των Γεωργικών Βιομηχανιών

1. Ορισμός
2. Διάκριση των γεωργικών βιομηχανιών
3. Ταξινόμηση των γεωργικών βιομηχανιών
4. Οργάνωση των γεωργικών βιομηχανιών

5: Βασικές Συνθήκες Μεταποιητικής Βιομηχανίας

1. Η Προσφορά
2. Προσφορά του τελικού προϊόντος
3. Η Ζήτηση
4. Τεχνολογικό περιβάλλον

6: Ορισμός και Οργάνωση των Αγορών των Γεωργικών Βιομηχανιών

1. Εισαγωγή
2. Ορισμός της αγοράς
3. Αλλα κριτήρια ορισμού της αγοράς
4. Συνθήκες προσφοράς
5. Ανταγωνισμός
6. Οργάνωση των αγορών
7. Διαφοροποίηση των προϊόντων (Differentiation)
8. Ποικιλία δραστηριοτήτων (Diversification)
9. Εμπόδια εισόδου στη βιομηχανία
10. Κάθετη Οργάνωση
11. Οικονομίες κλίμακας

7: Κόστος Μεταποίησης Αγροτικών Προϊόντων

1. Γενικά για το κόστος
2. Διάκριση του κόστους
3. Κόστος Μεταποίησης Αγροτικών Προϊόντων
4. Υπολογισμός και δομή του κόστους μεταποίησης
5. Λογιστική παρακολούθηση
6. Παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος μεταποίησης

8: Τρόπος Δράσεως των Γεωργικών Βιομηχανιών

1. Πολιτική τιμών
2. Διαφήμιση
3. Στρατηγική παραγωγής
4. Έρευνα και ανανέωση προϊόντος
5. Συγχωνεύσεις

9: Απόδοση των Γεωργικών Βιομηχανιών

1. Γενικά
2. Ισορροπία της μεταποιητικής μονάδας
3. Νεκρό Σημείο Λειτουργίας
4. Κοινωνικό Εισόδημα
5. Παραγωγικότητα
6. Δομή αγοράς και απόδοση

10: Εγκατάσταση και Οργάνωση των Γεωργικών Επιχειρήσεων

1. Εισαγωγή
2. Επιλογή του τόπου εγκατάστασης
3. Οργάνωση του εργοστασίου
4. Οργανόγραμμα
5. Λειτουργικοί Στόχοι
6. Συγκρότηση Ομάδων Εργασιών
7. Καθορισμός Αρμοδιοτήτων
8. Επικουρικές Ομάδες
9. Ανάθεση εργασίας
10. Οργάνωση τύπου Μήτρας (Matrix Organization)
11. Κανόνας λειτουργίας
12. Κανόνες λειτουργίας στην πράξη