Αναμφισβήτητα, οι εθνικές και άλλες γιορτές –κομμάτι αναπόσπαστο από τη σχολική πράξη– συμβάλλουν με το δικό τους τρόπο στη γενικότερη μόρφωση του μαθητή, ιδιαίτερα, μάλιστα, όταν συνοδεύονται και από θεατρικά δρώμενα.
Η παρούσα εργασία –μια ακόμη ανάμεσα σε άλλες του είδους της– φιλοδοξεί να συμβάλει στον γενικότερο τομέα των εορταστικών εκδηλώσεων, χωρίς να διεκδικεί την πρωτοτυπία ή την τελειότητα. Ακόμα, να αποτελέσει ένα κίνητρο για κάτι καλύτερο και, κυρίως, να δώσει μήνυμα αισιοδοξίας ότι πολλά μπορούν να γίνουν, ακόμα κι όταν τα μέσα που διαθέτει το σχολείο είναι πενιχρά.
Γιατί, αν περιμέναμε να ολοκληρωθούν οι προϋποθέσεις για μια τέλεια γιορτή ή μια τέλεια θεατρική παράσταση (με σκηνικά, κουστούμια κλπ.), ίσως δε θα τις απολαμβάναμε ποτέ.
Πλήρως εξοπλισμένες σχολικές αίθουσες για εορταστικές εκδηλώσεις και θεατρικές παραστάσεις ας μην περιμένουμε, λοιπόν. Αρκεί πρώτα η θέληση και το μεράκι κι έρχονται δεύτερα τα υπόλοιπα. Ο μαθητής θα θυμάται την προσπάθεια ή τη συμμετοχή του –την ουσία δηλαδή– που, πολλές φορές, χάνεται μέσα στην επάρκεια των υπολοίπων.
Όσο για το μαθητικό κοινό, που παρακολουθεί, μπαίνει κι αυτό με τη σειρά του στη διαδικασία της γιορτής. Προσαρμόζεται στην υπάρχουσα κατάσταση, αφουγκράζεται με μεγαλύτερη προσοχή, όταν δεν επαρκούν τα μικρόφωνα, ή βολεύεται στις ξύλινες καρέκλες, αφού δεν υπάρχουν αναπαυτικές πολυθρόνες.
Αλλωστε, με πόση νοσταλγία δε γυρίζουμε στα χρόνια εκείνα που, ως μικροί μαθητές, συμμετείχαμε στην προετοιμασία μιας σχολικής γιορτής ή μιας θεατρικής παράστασης, οι οποίες αποτελούν το μέρος εκείνο της παιδείας που αβίαστα «παιδεύει» χωρίς να… παιδεύει.
Γι’ αυτό, οι σχολικές γιορτές –όσο υπάρχουν και με τις συνθήκες που υπάρχουν– μπορούν να γίνουν το ευχάριστο κομμάτι της σχολικής ζωής, κι όχι αγγαρεία για μαθητές και… εκπαιδευτικούς.
Σ’ αυτό το τελευταίο έρχεται να δώσει κάποια βοήθεια το βιβλίο αυτό. Έτσι, στις σελίδες του αξιοποιούνται κείμενα επωνύμων συγγραφέων, αλλά και αγνώστων, παλαιοτέρων και συγχρόνων. Πολλά απ’ αυτά ανήκουν στους ίδιους τους πρωταγωνιστές των εθνικών γεγονότων.
Η επιλογή των έργων έγινε με κύριο κριτήριο τη σαφήνεια ή τη συντομία. Αλλα είναι αποσπάσματα και άλλα έχουν ελαφρώς διασκευαστεί, ώστε να είναι περισσότερο κατανοητά στους μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Όπου θεωρήθηκε απαραίτητο, απλοποιήθηκε η γλωσσική μορφή τους, για τον ίδιο, όπως και πιο πάνω, σκοπό.
Το υλικό είναι κατανεμημένο σε ενότητες κατά εθνική εορτή, σύμφωνα με τη χρονολογική τους σειρά, όπως εορτάζονται στο σχολείο.
Έτσι, γίνεται αρχή με τις ενότητες για:
- τον Μακεδονικό Αγώνα,
- την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης,
- τη γιορτή της Σημαίας
- ,
που πλαισιώνονται από ομιλίες, ποιήματα, πεζά και τραγούδια.
Ακολουθούν οι ενότητες για το:
- Έπος του 1940 με την Κατοχή και την Εθνική Αντίσταση,
- την εξέγερση του Πολυτεχνείου
- και, τέλος,
- την εθνεγερσία της 25ης Μαρτίου 1821.
Γι’ αυτές τις τρεις τελευταίες γιορτές προστίθενται επιπλέον και κάποια θεατρικά.
Τα θεατρικά κείμενα έχουν απλή διάρθρωση και δεν απαιτούν πολύπλοκα σκηνικά. Αποτελούν πιο πολύ σκηνές-εικόνες, που σκοπό έχουν να δώσουν μια μικρή γεύση από την εποχή εκείνη μαζί με κάποια πληροφοριακά ιστορικά στοιχεία. Γι’ αυτό είναι σύντομα και, σχεδόν όλα, μονόπρακτα. Έτσι, οι μαθητές μπορούν να τα δουλέψουν χωρίς πολύ κόπο, διαθέτοντας ελάχιστο μόνο από τον πολύτιμο χρόνο τους.
Τέλος, σημαντικό ρόλο στη διοργάνωση μιας επετείου θα μπορούσαν να παίξουν πιστεύουμε τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα και πηγές μέσα από το διαδίκτυο. Θέλοντας να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε την επαφή του εκπαιδευτικού με τα μέσα αυτά, συμπεριλάβαμε στην έκδοση και ένα δωρεάν συνοδευτικό CD-ROM, στο οποίο βρίσκει κανείς πλούσιο εικαστικό υλικό, οπτικοακουστικά ντοκουμέντα και τραγούδια, καθώς και δείγματα του τρόπου αξιοποίησης του υλικού αυτού σε έναν εορτασμό.
Με την ελπίδα ότι το παρόν πόνημα θα αποτελέσει μια ακόμη προσφορά στον τομέα των εορταστικών εκδηλώσεων στο σχολείο, ευχόμαστε επιτυχία σε κάθε διοργάνωσή τους.
Τι περιέχει το CD-ROM
Το υλικό είναι οργανωμένο σύμφωνα με τις θεματικές ενότητες του βιβλίου.
Περισσότερες πληροφορίες θα βρει ο χρήστης στην αρχική σελίδα του CD.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι περιέχει εικαστικό και ηχητικό υλικό, βίντεο και παρουσιάσεις PowerPoint.
Περιεχόμενα
Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908)
- Ομιλίες
- Ομιλία 1. Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908)
- Ομιλία 2. Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908)
- Ομιλία 3. Μακεδονικός Αγώνας – Παύλος Μελάς
- Πεζά
- Στα Μυστικά του Βάλτου
- Βελίκα Τράϊκου
- Ποιήματα
- Παύλος Μελάς
- Στο θάνατο του Παύλου Μελά
- Όραμα χρέους
- Βελίκα Τράϊκου
- Τραγούδια
- Μακεδονία
- Ο Παύλος Μελάς
Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)
- Ομιλία
- Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)
- Ποιήματα
- Η Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στα 1912
- Θεσσαλονίκη
Γιορτή της Σημαίας
- Ομιλίες
- Ομιλία 1. Στη γιορτή της Σημαίας
- Ομιλία 2. Σκέψεις για τη Σημαία
- Ποιήματα
- Στην Ελληνική Σημαία
- Η Σημαία μας
- Όρκος στη Σημαία μας
- Στη Σημαία
- Τραγούδια
- Σημαία 1
- Σημαία 2
28η Οκτωβρίου 1940
- Ομιλίες
- Ομιλία 1. 28η Οκτωβρίου 1940
- Ομιλία 2. Σκέψεις για την 28η Οκτωβρίου 1940
- Πεζά
- Χρονικό του 1940
- Ελληνική Εποποιία 1940-1941
- Μια μαρτυρία για τον τορπιλισμό της «Έλλης»
- Η πρώτη μέρα του πολέμου
- Πόλεμος
- Προκήρυξη των Ελλήνων στρατιωτών που έριξαν αεροπλάνα μας στους Ιταλούς εισβολείς στις 30-10-1940
- 28η Οκτωβρίου 1940
- Γιατί πολεμούμε
- Ένα παιδί θυμάται…
- Ελλάδα
- Πόλεμος και Κατοχή
- Ιερή Κολυμβήθρα
- Το Μανιφέστο των Λογίων
- Ο Έλληνας φαντάρος
- Η Υψηλότατη Κορυφή
- Γράμμα στο άλογό μου
- Γράμματα προς τους ήρωες
- Από το ημερολόγιο Ιταλού αιχμαλώτου
- Ένας γιατρός θυμάται…
- Η Μεγαλοψυχία, ένας άλλος ηρωϊσμός του 1940
- Ιταλοί αιχμάλωτοι
- Μιλούν Ιταλοί Αιχμάλωτοι
- Πώς είδαν το 1940 οι ξένοι
- Οι Γάλλοι διανοούμενοι για την 28η Οκτωβρίου 1940
- Η Μάχη των Οχυρών (Ρούπελ)
- Η Τελευταία Εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού –λίγο πριν την εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα
- Ύστερ’ από σαράντα χρόνια
- Ποιήματα
- Ανώνυμοι Ήρωες
- Χτυπά η Καμπάνα…
- Tου ’21 το κρασί – Απόσπασμα
- 28 Οκτώβρη, το ’40
- Επίγραμμα
- 28 Οκτωβρίου 1940 – Απόσπασμα
- Οκτώβριος 1940
- Τραγούδι του Νικητή
- Η Νίκη
- Οι Νεκροί
- Για τους Αγωνιστές του 1940
- Στα Παιδιά της Ελλάδος
- Γλυκειά μου Ελλάδα
- Απολογία Μελλοθάνατων
- Στον Ήρωα Αγωνιστή του 1940
- Στους Νέους του 1940
- Το Τελευταίο Γράμμα
- Γράμμα Πολεμιστού
- Στους Αγωνιστές του 1940
- Οι δοξασμένοι νεκροί
- Χαρείτε Αδέλφια
- Ελληνοπούλες του Σαράντα
- Ελληνίδες
- Ελλάδα
- Το Στίγμα
- Θεατρικά
- Μνήμες του ’40
- Η Συνέντευξη
- Το Γράμμα
- Αναμνήσεις μιας Γενιάς
- Γράμματα από το Μέτωπο [Ταμπλώ]
- Η Ελληνίδα του ’40 [Ταμπλώ]
Α’ Σκηνή: Γυναίκες της Πίνδου
Β’ Σκηνή: Γυναίκες που πλέκουν
Γ’ Σκηνή: Γυναίκες Νοσοκόμες - Διάλογοι του ’40
- Μέσα σε μια Έκθεση
- Τραγούδια
- Μάνα θα τους περιμένει
- Κορόϊδο Μουσολίνι
- Παιδιά της Ελλάδας
- Γυναίκες Ηπειρώτισσες
- Πίνδος
- Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει
Κατοχή-Εθνική Αντίσταση (1941-1944)
- Ομιλίες
- Ομιλία 1. Κατοχή-Εθνική Αντίσταση (1941-1944)
- Ομιλία 2. Εθνική Αντίσταση-Γοργοπόταμος
- Πεζά
- Η Μάχη της Κρήτης
- Η γερμανική σημαία στην Ακρόπολη
- Μια εκδήλωση αντίστασης
- Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων
- Καραγιάννη Λέλα: Μια ηρωΐδα της Εθνικής Αντίστασης
- Ποιήματα
- Μπορείς;
- Θούριο
- Η Αντίσταση – Επίγραμμα
- Όχι, ποτέ σκλάβα ζωή
- Θεατρικά
- Εκείνα τα Χρόνια
- Τότε…
Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου – 17 Νοεμβρίου 1973
- Ομιλία
- Πολυτεχνείο 1973
- Πεζά
- Οι Προϋποθέσεις της Δημοκρατίας
- Τα Χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας
- Μας χρειάζεται Δικτατορία;
- Η δήλωση του Γιώργου Σεφέρη
- Ελευθερία δια του Νόμου
- Ο Όρκος των Αθηναίων Εφήβων
- Το επαναστατικό μανιφέστο των φοιτητών
- Οι νεκροί της εξέγερσης του Πολυτεχνείου
- Ποιήματα
- 17 Νοέμβρη
- Θούριο
- Στους νέους Ιερολοχίτες
- Η Λευτεριά
- Τις αγορεύειν βούλεται
- Ωραίοι Έλληνες
- Το Κάστρο
- Ρωμιοσύνη – ενότητα Ι
- Αν θέλεις να λέγεσαι Ανθρωπος
- Μαζί μας αγωνίσου
- Φωνές
- Ο Καιόμενος
- Πολυτεχνείο
- Στο παιδί μου
- Τραγούδια
- Λεβέντης εροβόλαγε
- Της Δικαιοσύνης
- Το Χελιδόνι
- Ο Δρόμος
- Τα παιδιά ζωγραφίζουν
- Χελιδόνι σε κλουβί
- Θεατρικά
- Τέσσερις Μέρες
- Η Δίκη του Πολυτεχνείου
25η Μαρτίου 1821
- Ομιλίες
- Ομιλία 1. 25η Μαρτίου
- Ομιλία 2. Η Επανάσταση της 25ης Μαρτίου 1821
- Πεζά
- Δάσκαλοι του Γένους
- Το παιδομάζωμα
- Διαταγή Σουλτάνου για παιδομάζωμα
- Το κρυφό σχολειό
- Κρυπτοχριστιανοί
- Η Φιλική Εταιρία και η προσφορά της στον Αγώνα του ’21
- Απόσπασμα του Όρκου των Φιλικών (Όρκος Μέγας)
- Κλέφτες και Αρματολοί
- Από την προκήρυξη του Οδυσσέα Ανδρούτσου
- Από το Χρονικό της Επανάστασης
- Οι σημαίες της Ελληνικής Επανάστασης
- Ιστορικά ανέκδοτα του 1821
- Οι φιλέλληνες του 1821
- Το Αιγαίο στον αγώνα του 1821
- Η καταστροφή της Χίου
- Η καταστροφή της Χίου όπως την είδαν οι ξένοι
- Κωνσταντίνος Κανάρης
- Στοχασμοί για το Μεσολόγγι
- Από τα απομνημονεύματα του Νικόλαου Κασομούλη
- Από τα απομνημονεύματα του Αρτέμη Μίχου
- Από τα απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
- Από τα απομνημονεύματα του Χρ. Περραιβού
- Η Μακεδονία στον Αγώνα του 1821
- Η συμβολή της Εκκλησίας στην Επανάσταση του 1821
- Ηρωΐδες της Λευτεριάς
- Η αγιασμένη επανάσταση _απόσπασμα
- Ο πρώτος εορτασμός της 25ης Μαρτίου
- Ποιήματα
- Εικοστή πέμπτη Μαρτίου
- Του ’21 η ψυχή –απόσπασμα
- Του ’21
- Δόξα σε σένα του Χριστού μητέρα ευλογημένη
- Στους Δασκάλους του Γένους
- Κλέφτικα δημοτικά τραγούδια
- Ο Κλέφτης – απόσπασμα
- Ο Δήμος και το καριοφίλι του
- Τραγούδι κλέφτικο
- Το Παιδομάζωμα
- Ντεβσιρμέ (παιδομάζωμα) – Aπόσπασμα
- Το Κρυφό σχολειό
- Ύμνος των Προγόνων
- Στο Χάνι της Γραβιάς
- Οδυσσέας Ανδρούτσος
- Του Μάρκου Μπότσαρη
- Τα νησιά της Ελλάδας
- Ελλάδα εδώ!
- Ο Καλόγερος της Κλεισούρας
- Το Ελληνόπουλο
- Κανάρης
- Αραπίτσα
- Στον παπά του ’21
- Θεατρικά
- Ο Όρκος των Φιλικών
- Θα ‘ρθει η Λευτεριά
- Τα άσκιαχτα σκλαβόπουλα
- Ο Θούριος του Ρήγα
- Ματρόζος
- Το ’21 στο… μικρόφωνο
- Τραγούδια
- Ακάθιστος Ύμνος
- Όλη δόξα όλη χάρη
- Θούριος
- Αποχαιρετισμός του στρατιώτη
- Ξύπνα ραγιά
- Λεβεντιά
- 25η Μαρτίου
- Κλέφτικη ζωή
- Τα κλεφτόπουλα
- Χορός του Ζαλόγγου
Πηγές & Βοηθήματα
