H παραδοσιακή αντίληψη της διδακτικής των αρχαίων ελληνικών ήταν ισοπεδωτική. Δεν ξεχώριζε το πεζό από το ποιητικό κείμενο, τον ιστορικό από το φιλοσοφικό λόγο. Τα αντιμετώπιζε ως κείμενα γραμματικοσυντακτικής εξέτασης.
Η κατάκτηση του νοήματος μέσα από μία κατά λέξη μετάφραση δεν ικανοποιεί. Οι νέες γλωσσικές και κειμενικές αντιλήψεις αντιμετωπίζουν το κείμενο ως ένα σύνολο δομών και σχέσεων. Εκείνο που έχει πια σημασία δεν είναι η τεχνολογική αναγνώριση ορισμένων γλωσσικών τύπων αλλά η δομική κατασκευή και λειτουργία, η νοηματική άρθρωση, η υφολογική ιδιαιτερότητα και η ειδολογική διαφορά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η κατανόηση, που είναι και o πρωταρχικός σκοπός της διδασκαλίας των αρχαίων κειμένων, δεν είναι επιφανειακή αλλά ουσιαστική και πολύπλευρη. Μια σύγχρονη αντίληψη διδακτικής των αρχαίων ελληνικών περιλαμβάνει όλες αυτές τις μορφές εξέτασης.
Η εξέταση της δομικής κατασκευής και λειτουργίας αφορά όχι μόνο τα δομικά υλικά, κύριους και δευτερεύοντες όρους, κύριες και δευτερεύοντες προτάσεις, αλλά και τις σχέσεις των δομικών υλικών μεταξύ τους, όπως και τη λειτουργία τους μέσα σε ένα επικοινωνιακό λόγο.
Η εξέταση της νοηματικής άρθρωσης βλέπει το κείμενο όχι ως ένα νόημα, αλλά ως ένα νοηματικό σύνολο, που αρθρώνεται σε υποσύνολα νοηματικά και η υπόσταση του ενός νοηματοδοτεί την παρουσία του άλλου.
Η εξέταση της υφολογικής ιδιαιτερότητας αναφέρεται στην ανίχνευση του ιδιαίτερου στυλ, της ιδιαίτερης έκφρασης που κάνει τον ένα συγγραφέα να διαφέρει από τον άλλο και το ένα κείμενο να διαφοροποιείται από το άλλο.
Η εξέταση της ειδολογικής διαφοράς περιστρέφεται γύρω από τον εντοπισμό της ειδοποιού διαφοράς των διαφόρων ειδών του λόγου, εκείνων δηλαδή των στοιχείων που δίνουν την ταυτότητα του κειμένου σε σημείο ώστε να αναγνωρίζεται το ένα από το άλλο.
Αυτά τα θεμελιακά κριτήρια ερμηνευτικής προσέγγισης θίγει η παρούσα εργασία και φιλοδοξεί να τραβήξει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε οπτικές γωνίες εξέτασης τόσο σε οριζόντιο χαρακτηριολογικό επίπεδο όσο και σε κάθετο ειδολογικό. Έχει σκοπό να πλατύνει και να βαθύνει την οπτική της εξέτασης των αρχαίων κειμένων με στόχο την ανίχνευση όλων εκείνων των κρυμμένων θησαυρών του αρχαιοελληνικού λόγου που μόνο στους ανικανοποίητους εραστές της φιλοκαλίας του αρχαιοελληνικού λόγου αποκαλύπτονται.
Περιεχόμενα
ΜΕΡΟΣ Α’
Διδακτική Θεωρία για τη Διδασκαλία του Αρχαιοελληνικού Λόγου
- Τα Αρχαία Ελληνικά (Α.Ε) μέσα από τις οδηγίες του ΥΠΕΠΘ
- Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.)
- Διδακτική υποδομή στη Διδασκαλία του Αρχαιοελληνικού Λόγου
- Διδακτική της Γλωσσικής Διδασκαλίας
Προβλήματα και προτάσεις για τη διδασκαλία της- Διδακτική της Γραμματικής
- Διδασκαλία του Συντακτικού
- Διδασκαλία της Θεματογραφίας
- Διδακτικά μοντέλα
- Τα στοιχεία των διδακτικών μοντέλων
- Τα είδη των διδακτικών μοντέλων
Τα παραδοσιακά διδακτικά μοντέλα
Τα σύγχρονα διδακτικά μοντέλα - Η Διδακτική των Α.Ε. από το πρωτότυπο
- Η Διδακτική των Α.Ε. από μετάφραση
- Οι επαναλήψεις και οι γενικές θεωρήσεις
- Γενική Διδακτική Εφαρμογή με βάση τα Σύγχρονα
Διδακτικά Μοντέλα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Τα σχήματα Λόγου
- Γραμματικά
- Σχήματα σχετικά με τη θέση των λέξεων
- Σχήματα σχετικά με το βαθμό πληρότητας του λόγου
- Σχήματα σχετικά με τη σημασία των λέξεων ή φράσεων
Β’ ΜΕΡΟΣ
Διδακτικές Εφαρμογές στα Είδη του Αρχαιοελληνικού Λόγου
Εισαγωγικά για τα είδη του Αρχαιοελληνικού Λόγου
- Τα Είδη, τα Χαρακτηριστικά και Διδακτικές Εφαρμογές του Ποιητικού λόγου των διδασκόμενων ποιητών
- Επικός Λόγος ή Επική Ποίηση
- Λυρικός Λόγος ή Λυρική Ποίηση
- Ο Δραματικός λόγος ή Δραματική ποίηση
- Τα Είδη, τα Χαρακτηριστικά και Διδακτικές Εφαρμογές του Πεζού λόγου των διδασκόμενων συγγραφέων
- Ιστορικός Λόγος ή Ιστορία
- Ρητορικός Λόγος ή Ρητορεία
- Φιλοσοφικός Λόγος ή Φιλοσοφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Θέματα εξετάσεων μαθητών – καθηγητών
- Προαγωγικές εξετάσεις – Β΄ Τάξη Ενιαίου Λυκείου (Σοφοκλέους Αντιγόνη)
- Απολυτήριες εξετάσεις – Γ΄ Τάξη Ενιαίου Λυκείου (Πλάτωνος Πολιτεία)
- Απολυτήριες εξετάσεις – Γ΄ Τάξη Ενιαίου Λυκείου (Θουκυδίδου Περικλέους Επιτάφιος)
- Θέματα ΑΣΕΠ 2000 (Πλάτωνος Πολιτεία)
- Θέματα ΑΣΕΠ 2005 (Πλάτωνος Πολιτεία και Ευριπίδου Ελένη)
