Δημοτικά Tραγούδια της Θάσου

15,90

N-id: 0941 Κατηγορίες: , , , Ετικέτα: Σελίδες: 304 Σχήμα: 14 x 21 Xρονολογία: 2003 ISBN: 960-431-796-2 Εκδόσεις: Εκδόσεις Ζήτη

Προλογίζει ο Δημήτρης Τομπαΐδης (Ομότιμος καθηγητής, Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)

Η δημοσίευση δημοτικών τραγουδιών ενός τόπου αποτελεί σημαντικό, αν όχι ιστορικό, γεγονός για τον τόπο αυτόν. Γιατί αξιόλογα στοιχεία της πολιτισμικής κληρονομιάς του, όπως είναι τα τραγούδια του, σώζονται από τη λήθη, στην οποία αναπόφευκτα θα παραδίδονταν, και μπορούν πια και οι νεότεροι κάτοικοι του τόπου, μέσα στην αλλοτριωτική εποχή μας, να τα γνωρίσουν και να τα χαρούν. Παράλληλα κάθε δημοσίευση δημοτικών τραγουδιών παρέχει πλούσιο λαογραφικό υλικό στους μελετητές για τις δικές τους αναζητήσεις και εκτιμήσεις.
Για τη δημοτική μουσική της Θάσου είχαμε μέχρι τώρα σποραδικές εργασίες –μερικές είδαν και το φως της δημοσιότητας–, όμως συλλογή δημοτικών τραγουδιών του νησιού εμφανίζεται για πρώτη φορά, με τη σημερινή εργασία του Γιώργου Αυγουστίδη. Ο Γ. Αυγουστίδης είναι δάσκαλος και είχε την τύχη, Θασίτης αυτός, να υπηρετήσει τα πρώτα χρόνια του διορισμού του στο νησί και το ενδιαφέρον του για το δημοτικό τραγούδι της ιδιαίτερης πατρίδας του συμπίπτει με το διορισμό του ως δασκάλου (αν δεν άρχισε και νωρίτερα). Έχει επίσης το προνόμιο να ασχολείται, σε πρακτικό αλλά ουσιαστικό επίπεδο, με τη μουσική και είναι βέβαιο ότι πολλά από τα τραγούδια της σημερινής συλλογής τα έπαιξε και τα παίζει με το ακορντεόν του στις παρέες του. Έτσι μπορούμε να πούμε σίγουρα ότι η γνώση του για τη δημοτική μουσική της Θάσου προέρχεται εξ επαφής με τα πράγματα και – σε συνδυασμό με τη διάρκεια της ενεργού ενασχόλησής του μ’ αυτήν (πάνω από 25 χρόνια) – η γνώση του είναι κατασταλαγμένη, είναι πια πείρα ζωής γι’ αυτόν.
Δεν είμαι από εκείνους που βλέπουν αφ’ υψηλού τη δουλειά των δασκάλων που ασχολούνται –συχνά χωρίς την αναγκαία επιστημονική υποδομή– με διάφορα, έξω από την εκπαίδευση, γνωστικά αντικείμενα. Γιατί συμβαίνει να γνωρίζω πολύ καλά ότι αυτοί οι δάσκαλοι, που δεν περιόρισαν τις δραστηριότητές τους στους τοίχους του σχολείου τους, διέσωσαν για χάρη μας πολιτιστικό υλικό της περιοχής τους (γλωσσικό, ιστορικό, λαογραφικό κ.ά.) που αλλιώτικα θα χανόταν οριστικά –και γι’ αυτό τους οφείλουμε ευγνωμοσύνη.
Aλλωστε ο Γ. Αυγουστίδης δεν είναι πρωτόπειρος. Έχει ασχοληθεί κι έχει δημοσιεύσει, σε επιστημονικά περιοδικά, εργασίες που αφορούν την ιστορία του νησιού του, ανθρώπους και περιστατικά, και έδειξε ότι είναι σε θέση να προσφέρει ελεγχόμενη και ξεκάθαρη γνώση. Έτσι κι εδώ, με τον ίδιο καθαρό και λιτό τρόπο, παρέχεται ο σχολιασμός στα κείμενα και τη μουσική των τραγουδιών της συλλογής, όπου χρειάζεται, δίνονται οι αναγκαίες κάθε φορά πληροφορίες, ενώ απουσιάζουν οι συνήθεις στις περιπτώσεις αυτές λυρικές εξάρσεις και ρητορείες.
Κοντολογίς, θεωρώ ευτύχημα για τη Θάσο το γεγονός ότι τα δημοτικά της τραγούδια παρουσιάζονται από τον Γιώργο Αυγουστίδη.


Περιεχόμενα

  • Ιστορικά
    Το Κάστρο της Θάσου · Η ωραία του Κάστρου · Η ωραία του κάστρου · Η Aλωση της Πόλης · Ο Μικροκωνσταντίνος · Μας πλάκωσι η Βουργαριά · Του Παύλου Μελά
  • Κλέφτικα – Ποιμενικά
    Κλέφτικο · Κόρη κλέφτισσα · Η βλάχα · Ωραία βοσκοπούλα · Η βλάχα · Η βλάχα · Βλάχα πλύνει στο ποτάμι · Κείτεται Πλιάτσκας
  • Της αγάπης
    Οι φίλοι · Τώρα τα πουλιά · Τώρα τα πουλιά · Ποιος είδε πράσινο δεντρί · Αναστασιά · Πες το Βγαγγελνή μ’ του ναι · Πάρε Μαριώ μ’ τη ρόκα σου · Αλφαβητάρι της αγάπης · Aχι Βάχι · Αρχοντογιός παντρεύεται · Η Λενιώ · Πουλάκιν είχα στο κλουβί · Χρυσός αητός · Το πάθημα της Λενιώς (3 παραλλαγές) · Στη βρύση ένα σόροπο · Η κανέλλα · Λεμονιά · Η τριανταφυλλιά · Ο όρκος · Μακρομαλλούσα (2 παραλλαγές) · Στην Πόλη θε να πάγω · Ο Μυλωνάς · Στον Aδη θα κατέβω · Όλα τα μελαχροινά · Η μικρή αρραβωνιασμένη · Του ψαρά ο γιος · Μάζου τα περιστέρια σου (2 παραλλαγές) · Τώρα το βραδί – βραδάκι · Κυνηγός (2 παραλλαγές, Λιμενάρια), (παραλλαγή, Ραχώνι) · Η Όλγα · Ένα φιλί σου γύρεψα · Ο κυνηγάρης (καθιστικό) · Η μπομπάρδα · Σ’ αυτό το μπαλκονάκι · Μαυροφορίτισσα · Η Σούσα · Το όνειρο (2 παραλλαγές) · Φέρτε το γιατρό · Η Παλατούδα · Μια λυγερή τραγούδησε · Παίξε Πατρίκο μ’ · Κόρη ταξιδεύτρια · Ένας κοντός κοντούτσικος · Το κορίτσι σου κυρά μου · Καρσιλαμάς Κάστρου
  • Αποκριάτικα
    Κιαχαγιάς · Σηκώνομ’ ο καημένος · Ο Μήτσος και ο Γιάννης · Σαν τρώγαμ και σαν πίναμε · Η δασκάλα · Γιάννινα – Γιαννάκινα · Κρυφός έρωτας · Το Μαριέλικο
  • Αφυσκιάρκα
    Τις μεγάλες αποκριές · Το πιπέρι · Λάχανα του Δ’μήτρη κι αβγά του σιβταλή · Στ’ αρχιδιάκου την αυλή · Παπάς – Διάκος – Aνθρωπος · Η παπαδιά · Εννιά μουνιά · Αύγουστος κυρ Αύγουστος · Και τη Καθαρή Δευτέρα
  • Βαρύς
    Η περιστέρα (αΔ παραλλαγή, Μαριές) · Μια γαλάζια περιστέρα (παραλλαγή, Παναγιά), (παραλλαγή, Ραχώνι) · Μια γαλάζα περιστέρα · Η Μπογδανιά
  • Του γάμου
    Της λυγερής το φόρεμα · Νύφη μου το φουστάνι (παραλλαγή, Λιμενάρια) · Για έβγα μάνα (παραλλαγή, Θεολόγος), (παραλλαγή, Μαριές) · Όταν ξυρίζουν το γαμπρό · Όταν στολίζουν τη νύφη · Ούλα τα πουλάκια · Στόλισμι μάνα μ’ στόλισμι · Στου Καπιτάνιου την αυλή · Ντου Μα θαρθούν τα στέφανα
  • Νανουρίσματα
    Γέννηση μοίρες (πεζό) · Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά · Κοιμήσου συ μωράκι μου · Κοιμήσου αστρί · Χίλια αρνιά χίλια κατσίκια · Νανουρίσματα δίστιχα · Νάνι – νάνι · Ο ύπνος θρέφει τα μωρά · Έλα ύπνο · Νανούρισμα · Μην πηδάτε μη βροντάτε · Ταχτάρισμα · Χορεύουν τα κορ’τσάκια μου (ταχτάρισμα)
  • Θρησκευτικά
    Για βρέξ’ Απρίλη μ’ · Μοιρολόι Μ. Πέμπτης (Πρίνος) · Μοιρολόι της Μεγάλης Πέμπτης (Θεολόγος) · Μοιρολόι Μεγάλης Πέμπτης (Λιμενάρια) · Ουράνιε Πατέρα μου · Πασχαλινό · Κάλαντα Πασχαλινά · Μια παπαδιά
  • Παραλογές
    Λαγκάδι ξιρολάγκαδο · Της κακιάς πιθιράς · Η αναγνώριση · Της κουμπάρας που ‘γινε νύφη · Μια κόρη από τις όμορφες
  • Σκωπτικά – Συμβουλευτικά
    Κοπέλα έμορφη ετών δεκαεννιά · Στης ακρίβιας το καιρό · Μια παπαδιά στον αργαλειό · Αγόρους πέτρα πελικά · Ο Μήτσος πάει στο Λ’μένα · Κοντή γυναίκα · Για άτακτη νέα γυναίκα · Ου σκατζόχοιρος · Η Κοντύλω · Του Βουτρατζή · Νυχτοπερπατήματα · Συμβουλές σε νέες ανύπαντρες
  • Λιανοτράγουδα
    Λιανοτράγουδα · Τετράστιχα επιθυμιών ανύπαντρων κοριτσιών
  • Της φυλακής
    Τριών μερών γαμπρός ή ο φυλακισμένος · Ο μαύρος
  • Εργατικά
    Το τραγούδι των ρετσινάδων · Το τραγούδι των ψαράδων της Θάσου · Του κρασιού
  • Φυσιολατρικά
    Σάλιαγκα · Κούκος
  • Της ξενιτιάς
    Aιντε Μαρουλιώ · Χρυσό πουλί · Τραγούδι παραπονεμένου
  • Μοιρολόγια
    Μοιρολόγι από Ποταμιά · Μοιρολόγι από Λιμένα · Στο θάνατο ναύτη (Πρίνος) · Στο θάνατο ναύτη (Λιμενάρια) · Στη μάνα που ‘χασε τα παιδιά της · Μια συννεφιασμένη μέρα (2 παραλλαγές) · Περιπλεμένη λεμονιά (2 παραλλαγές, Λιμενάρια) · Η Τριανταφυλλένια (παραλλαγή, Πρίνος) · Μαύρα πουλούδια (παραλλαγή, Λιμενάρια) · Μαύρα πουλούδια (παραλλαγή, Μαριές) · Αφήνω γεια · Αφήνου γεια στη γειτονιά · Ο ζευγολάτης · Αχ μανάδες π’όχετε παιδιά
  • Παραρτήματα
    I.
    Χειρόγραφα Κωνσταντίνου Τζιάτα (1910-1987) · Στον Aδη θα κατέβω και στον παράδεισο · Ο Γιάννης και ο Μήτσος · Λάχανα του Δμήτρη · Έβγα μάνα του γαμπρού · Ούλα τα πουλάκια ζυγά ζυγά
    II. Ένα φιλί σου γύρεψα · Μια συννεφιασμένη μέρα (σε δύο παραλλαγές)