Έκφραση – Έκθεση Β΄ Ενιαίου Λυκείου, Τεύχος Α

Πρόλογος:
Μαθητές και Μαθήτριες, η αναθεωρημένη έκδοση της Έκφρασης / Έκθεσης για τη Β’ Ενιαίου Λυκείου από το ΥΠΕΠΘ μάς οδήγησε στην έκδοση αυτού του βοηθητικού βιβλίου. Καθώς όμως βρισκόμαστε ήδη στον 21ο αιώνα, θελήσαμε να παρουσιάσουμε ένα βοήθημα διαφορετικό από τα άλλα. Κυρίως, προσπαθήσαμε να παραγάγουμε ένα πολλαπλό βιβλίο, ένα σύγγραμμα δηλαδή πολυπρισματικό, διαλεκτικό, παρωθητικό, δημιουργικό, πρωτότυπο και ελκυστικό. Νομίζουμε ότι η προλογική αναφορά στο βιβλίο μας θα σας προϊδεάσει γι’ αυτήν την πολλαπλότητά του.
Στην αρχή λοιπόν του βοηθήματός μας υπάρχει θεωρία για το δημιουργικό γράψιμο, που γίνεται οικεία στο μαθητή με τις υπάρχουσες ασκήσεις εμπέδωσής της. Ακολουθούν οι απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου με πνεύμα ανοιχτό και πλατύ χωρίς στερεότυπες προσεγγίσεις, αλλά ανάλογες των επικοινωνιακών / εκφραστικών εκδηλώσεών μας, τις οποίες ουσιαστικά μετατρέπουμε σε λόγο (κείμενα 2-3 σελίδων), ώστε οι εκδηλώσεις / εκφράσεις μας να γίνουν εκθέσεις, όπως προσδοκά και ο τίτλος «Έκφραση / Έκθεση» του σχολικού και του δικού μας βιβλίου. Να προσθέσουμε εδώ ότι παρατίθενται και παρεκβάσεις με τις οποίες προσεγγίζουμε και άλλα συναφή θέματα των ερωτήσεων του σχολικού βιβλίου, ώστε να ανταποκριθούμε στην πολυπρισματικότητα του βοηθήματός μας, που μνημονεύσαμε προηγουμένως.
Η μεγάλη ωστόσο διαφορά του βοηθήματός μας βρίσκεται στο Τετράδιο Εργασίας, που υπάρχει στην ενότητα «Θεωρία για το δημιουργικό γράψιμο» και σε κάθε σκέλος των 4 ενοτήτων του σχολικού βιβλίου (Είδηση, Βιογραφικά Είδη, Παρουσίαση – Κριτική, Σημειώσεις – Περίληψη). Σ’ αυτό με ερωτήσεις / ασκήσεις του Βιβλίου Αξιολόγησης αλλά και με δικές μας πρόσθετες ασκήσεις και επιπλέον με ασκήσεις SOS και με κριτήρια Aξιολόγησης δίνουμε στο μαθητή την ευκαιρία να εμπεδώσει και να αφομοιώσει όλη την ύλη της «Έκφρασης / Έκθεσης» της Β’ Τάξης. Η πρωτοτυπία όμως του Τετραδίου Eργασίας βρίσκεται στην ύπαρξη κενών σειρών, στις οποίες ο μαθητής θα απαντά χωρίς να ξεκόβεται από το θέμα και χωρίς να ψάχνει συνεχώς τα γραπτά του.
Κι ακόμη, υπάρχουν στο βοήθημά μας ρήσεις σύντομες, γραφιστικά δοσμένες, εικόνες αντίστοιχες των εξεταζόμενων ερωτήσεων, που νομίζουμε ότι καθιστούν το βιβλίο μας όμορφο, νεανικό, ελκυστικό. Επίσης, στο τέλος υπάρχουν και οι απαντήσεις για όλες τις ερωτήσεις του Τετραδίου Εργασίας.
Συμπερασματικά, με το βοήθημά μας φιλοδοξούμε να ανταποκριθούμε πολλαπλώς στις απαιτήσεις της «Έκφρασης / Έκθεσης» για τη Β’ Λυκείου. Ωστόσο, στην προσπάθειά μας αυτή είναι απαραίτητη και η δική σας συνδρομή, την οποία πιστεύουμε ότι θα κινητοποιήσουμε.

Περιέχει:

Θεωρία για το δημιουργικό γράψιμο

1. Θεωρία για την πειστική επιχειρηματολογία
2. Σχόλια για τις κειμενικές λειτουργίες
3. Παραδείγματα
   Τετράδιο εργασίας
   Α. Ασκήσεις για τις μεθόδους επιχειρηματολογίας
   Β. Ασκήσεις για τις κειμενικές λειτουργίες
   Γ. Συμπληρωματικές ασκήσεις για τις κειμενικές λειτουργίες

H ΕΙΔΗΣΗ
Ι. Η είδηση και το σχόλιο

1. Το γεγονός και το σχόλιο στην είδηση
2. Προβολή και διαφοροποίηση της είδησης
3. Παρεμβολή ξένου σχολίου στην είδηση
4. Διαπλοκή του γεγονότος με το σχόλιο στην είδηση
   • Λεξιλόγιο (σχετικό με το σχόλιο και την είδηση)
   • Θέματα για συζήτηση και έκφραση / έκθεση (Πληροφόρηση, Δημοσιογραφία, Τύπος)

ΙΙ. Η οργάνωση και η παρουσίαση της είδησης

1. Η οργάνωση της είδησης
2. Η οπτική γωνία του δημοσιογράφου στην είδηση
3. Τίτλος της είδησης
4. Συντακτικά στοιχεία στην είδηση
5. Το σχόλιο πάνω σε μια είδηση
   • Λεξιλόγιο (σχετικό με το χρόνο)
   • Θέματα για συζήτηση και έκφραση / έκθεση (σχετικά με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας)
   • Οργάνωση του λόγου

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ι. Σημειώσεις
Α. Σημειώσεις από γραπτό λόγο

• • 1. Κρατώ σημειώσεις κατά παράγραφο
    2. Εργάζομαι σε ευρύτερες νοηματικές ενότητες και κρατώ σημειώσεις
    3. Από τις σημειώσεις προχωρώ στο διάγραμμα του κειμένου

Β. Σημειώσεις από προφορικό λόγο
ΙΙ. Περίληψη
Α. Περίληψη από γραπτό λόγο

• • 1. Πώς οδηγούμαι στην περίληψη
    2. Τι πρέπει να προσέχω σε μια περίληψη
    3. Συγκρίνω δύο περιλήψεις
    4. Εξετάζω τη χρήση της ενεργητικής και της παθητικής σύνταξης σε μια περίληψη
    5. Παρατηρώ περιλήψεις από ποικίλα κείμενα

Β. Περίληψη προφορικού λόγου

• 1. Διαβάζω τη δημοσιογραφική περίληψη μιας συζήτησης
  2. Παρουσιάζω σε προφορικό και γραπτό λόγο περίληψη μιας συζήτησης
     • Θέματα για συζήτηση και Έκφραση / Έκθεση (σχετικά με τη λακωνική έκφραση και την προσπάθεια για εξοικονόμηση χρόνου στη σύγχρονη καθημερινή ζωή)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• Απαντήσεις στο τετράδιο εργασίας της θεωρίας για το δημιουργικό γράψιμο
• Απαντήσεις στην «Είδηση»
• Απαντήσεις στις «Σημειώσεις – Περίληψη»