Αστική και Λαϊκή Κατοικία στην Ελληνική Παράδοση

36,04

N-id: 1521 Κατηγορίες: , , Σελίδες: 368 Σχήμα: 21 x 29 σκληρό εξώφυλλο Xρονολογία: 2013 ISBN: 978-960-456-343-2 Κωδικός Ευδόξου: 22767443 Εκδόσεις: Εκδόσεις Ζήτη

H αστική και λαϊκή παραδοσιακή κατοικία στον ελληνικό χώρο έχει την αφετηρία της στην κλαδόπλεχτη κυκλική καλύβα, η οποία αποτέλεσε την πρώτη κατοικία του ανθρώπου, που μέχρι πριν μερικές δεκαετίες αναπτυσσόταν σε πεδιάδες και σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο. Συνέχεια αυτής, κατά τη γνώμη μας, αποτέλεσε η ορθογώνια στενομέτωπη και η πλατυμέτωπη κατοικία με μεγάλη ποικιλία τύπων και μορφών, των οποίων η διαδρομή καταγράφεται από την αρχαιότητα, την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή έως την οθωμανική κατάκτηση.
Ακολούθως, η έρευνα επικεντρώνεται στην αστική και λαϊκή παραδοσιακή κατοικία του 18ου και 19ου αιώνα, της οποίας σχετικά μεγάλος αριθμός παραδειγμάτων έχει διασωθεί. Παράλληλα, από το τέλος του πρώτου τρίτου του 19ου αιώνα, αναπτύσσεται στα μεγάλα αστικά κέντρα η νεοκλασική κατοικία, που συνυπάρχει με την αντίστοιχη παραδοσιακή για μερικές δεκαετίες και την επηρεάζει σε επιμέρους στοιχεία, χωρίς η πρώτη να αποτελεί αντικείμενο του παρόντος έργου.
Στα αστικά κέντρα η παραδοσιακή κατοικία απαντάται σε ορισμένες συνοικίες, οι οποίες έχουν αναπλαστεί σχετικά πρόσφατα (το Βαρούσι στα Τρίκαλα, η Καργιώτισσα στη Βέροια, ο Ντούλτσος στην Καστοριά, η παλιά πόλη της Ξάνθης). Νοτιότερα, στην Πελοπόννησο, μεμονωμένοι Πύργοι ή ομάδες Πύργων (Μάνη) έχουν επίσης αποκατασταθεί. Στις αγροτικές περιοχές η λαϊκή παραδοσιακή κατοικία έχει αντικατασταθεί από «σύγχρονες κατοικίες» και μόνο σε μεμονωμένες περιπτώσεις ή σε απομακρυσμένους οικισμούς διασώζονται αυθεντικές μορφές που και αυτές τείνουν να εκλείψουν λόγω της εγκατάλειψής τους.
Στο παρόν έργο οι αστικές κατοικίες διάφορων ελλαδικών περιοχών υποβάλλονται σε εκτενείς συγκριτικές παρατηρήσεις.


Περιεχόμενα

Εισαγωγή

Ι. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Από την κυκλική καλύβα στη λαϊκή (αγροτική) και αστική κατοικία

  1. Η πρώτη κατοικία. Η κλαδόπλεχτη κυκλική καλύβα
  2. Ο ορθογώνιος τύπος κατοικίας
    1. Η αρχαϊκή και κλασική κατοικία (6ος-4ος αιώνας π.Χ.)
    2. Η Ελληνιστική κατοικία (4ος-1ος αιώνας π.Χ.)
    3. Η κατοικία από την Ρωμαϊκή εποχή έως την Τουρκική κατάκτηση
    4. Η κατοικία από την Τουρκική κατάκτηση έως το τέλος του 19ου αιώνα

ΙΙ. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Aστική παραδοσιακή κατοικία

  1. Εισαγωγικά
  2. Τα αρχοντόσπιτα της Μακεδονίας
    1. Σιάτιστα
    2. Καστοριά
    3. Εράτυρα
    4. Κοζάνη
    5. Βέροια
    6. Αλλες περιοχές της Μακεδονίας
  3. Τα αρχοντόσπιτα της Θράκης
  4. Τα αρχοντόσπιτα της Ηπείρου
    1. Γιάννενα
    2. Μέτσοβο
    3. Ζαγόρι
    4. Συρράκο, Καλαρρύτες
    5. Αρτα
    6. Συγκριτικές παρατηρήσεις αναφορικά με τα αρχοντόσπιτα Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης
  5. Τα αρχοντόσπιτα της Θεσσαλίας
    1. Πήλιο
    2. Αμπελάκια
    3. Ελληνόπυργος και Φανάρι Καρδίτσας
    4. Καλαμπάκα, Καστράκι
    5. Αγιά Λάρισας
    6. Τύρναβος
    7. Λάρισα
    8. Τρίκαλα
    9. Συγκριτικές παρατηρήσεις αναφορικά με τα αρχοντόσπιτα του Θεσσαλικού χώρου
  6. Τα αρχοντόσπιτα της Στερεάς Ελλάδας
    1. Λιβαδειά
    2. Χαλκίδα
    3. Αθήνα
    4. Συγκριτικές παρατηρήσεις αναφορικά με τα αρχοντόσπιτα της Στερεάς Ελλάδας
  7. Τα αρχοντόσπιτα της Πελοποννήσου
    1. Πύργοι, πυργόσπιτα
    2. Αρχοντόσπιτα
    3. Μάνη
    4. Συγκριτικές παρατηρήσεις αναφορικά με τα αρχοντόσπιτα της Πελοποννήσου

IΙΙ. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Η αγροτική (λαϊκή) κατοικία

  1. Εισαγωγικά
  2. Οι απόψεις των ερευνητών
  3. Η ορθογώνια πλατυμέτωπη ισόγεια κατοικία
    1. Μονόχωρη ισόγεια κατοικία
    2. Δίχωρη ισόγεια κατοικία
  4. Η διώροφη ορθογώνια πλατυμέτωπη κατοικία
    1. Μονόχωρη διώροφη κατοικία
    2. Δίχωρη-Πολύχωρη διώροφη κατοικία
  5. Η Φλώρινα και η περιοχή της
    1. Φλώρινα
    2. Περιοχή Φλώρινας
    3. Νυμφαίο Φλώρινας
    4. Οι πλινθόκτιστοι οικισμοί της περιοχής Καστοριάς και Φλώρινας
  6. Περιοχή Πέλλας

ΙV. ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
Οι βασικοί λειτουργικοί χώροι στην κατοικία. Το τουρκικό μεγαλοαστικό σπίτι

  1. Εισαγωγικά
  2. Το χαγιάτι
  3. Το κονάκι
  4. Ο οντάς
  5. Ο σοφάς

Συμπεράσματα

  • Γλωσσάρι
  • Συντομογραφίες
  • Πηγές των εικόνων
  • Πηγές των σχεδίων
  • Βιβλιογραφία
  • Σκαριφήματα