Τετράδιο Εξάσκησης Γραμματικής Στ΄ Δημοτικού

Γιατί ν’ ασχοληθώ μ’ αυτό το τετράδιο…

Αγαπητοί μαθητές,
Όλοι μας, όταν ακούμε τη λέξη «γραμματική», πανικοβαλλόμαστε. Μας έρχονται στο μυαλό κανόνες δυσνόητοι και ατέλειωτες ώρες προσπάθειας για να κατανοήσουμε τα γραμματικά φαινόμενα. Μας προτείνουν διάφορους τρόπους για να μπορέσουμε να εξοικειωθούμε με τα διδασκόμενα, αλλά και πάλι το ίδιο χάος. Η θεωρία να επαναλαμβάνεται. Και ως εκπαιδευτικοί κατανοούμε πως αυτό δεν εξυπηρετεί την εκπαιδευτική διαδικασία.
Το τετράδιο που κρατάτε στα χέρια σας δεν αντιγράφει τη σχολική γραμματική. Εδώ, λοιπόν, όσο και να ψάξετε, δε θα βρείτε θεωρία ούτε υποδείγματα γραμματικών φαινομένων, αλλά ούτε και εξαιρέσεις.
Θα τα ανακαλύψετε όλα μόνοι σας έχοντας ως σύμβουλο τη γραμματική του σχολείου.
Δουλεύοντας πάντα σε σχέση με τη γραμματική σας, το τετράδιο αυτό θα σας βοηθήσει να εμπεδώσετε τα γραμματικά φαινόμενα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ θα βρείτε μόνο τα γραμματικά φαινόμενα και όχι ασκήσεις συντακτικού. Θεωρήσαμε πως αυτές μαζί με την κατάλληλη θεωρία πρέπει να παρουσιαστούν σε ξεχωριστό βιβλίο «Συντακτικό», για να μπορέσετε να γίνετε γνώστες της δομής, της οργάνωσης και της λογικής της γλώσσας μας.
Ελπίζουμε το τετράδιο αυτό να αποτελέσει τον αχώριστο βοηθό σας για τη σωστή χρήση των γραμματικών φαινομένων.

Περιεχόμενα

Πρώτο μέρος: Οι φθόγγοι και τα γράμματα
Οι φθόγγοι
Τα γράμματα
Διπλά γράμματα
Δίψηφα φωνήεντα
Δίψηφα σύμφωνα
Κύριοι δίφθογγοι
Καταχρηστικοί δίφθογγοι
Όμοια σύμφωνα
Οι συνδυασμοί αυ και ευ
Αφωνα γράμματα
Γράφονται με μία λέξη
Οι συλλαβές
Συλλαβισμός
Τόνοι
Τα σημεία της στίξης
Αρκτικόλεξα
Πάθη φωνηέντων
Πάθη συμφώνων
Συμφωνικά συμπλέγματα

Δεύτερο μέρος: Οι λέξεις
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
Αρχαίες λέξεις – Λαϊκές λέξεις
Ξένες λέξεις – Λαϊκές λέξεις
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Παράγωγα ρήματα
Παράγωγα ουσιαστικά
Παράγωγα επίθετα
Παράγωγα επιρρήματα
ΣΥΝΘΕΣΗ
Σύνθεση με αχώριστα λαϊκά μόρια
Σύνθεση με λόγια αχώριστα μόρια
Τα μόρια μετά-, περί-, ημί-, ομό-, τηλέ-, υπό-
Η σημασία των συνθέτων
Το πρώτο συνθετικό
Το συνθετικό φωνήεν
Το δεύτερο συνθετικό
Παρασύνθετα
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
Κυριολεξία και Μεταφορά
Ομώνυμα
Παρώνυμα
Ταυτόσημα
Συνώνυμα
Αντώνυμα (αντίθετα)

Τρίτο μέρος: Κλιτά μέρη του λόγου
Κλιτά και Ακλιτα – Τύποι – Πτώσεις – Γένος – Αριθμός
Θέμα – Χαρακτήρας – Κατάληξη
Οι πτώσεις
ΤΟ ΑΡΘΡΟ
ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Οι σημασίες και τα είδη των ουσιαστικών
To γένος και ο αριθμός των ουσιαστικών
Η κλίση των ουσιαστικών
Ανώμαλα ουσιαστικά
Ακλιτα – Ελλειπτικά ουσιαστικά
Ιδιόκλιτα ουσιαστικά
Διπλόκλιτα ουσιαστικά
Διπλόμορφα – Διπλοκατάληκτα ουσιαστικά
ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ
Η κλίση των επιθέτων
Ανώμαλα επίθετα
Αρχαιόκλιτα επίθετα σε -ων, -ούσα, -ον
Επαναληπτικές ασκήσεις στα επίθετα
Παραθετικά επιθέτων
ΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ
ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ
Οι διαθέσεις
Μεταβατικά και Αμετάβατα ρήματα
Οι φωνές
Αποθετικά ρήματα
Οι εγκλίσεις
Οι χρόνοι του ρήματος
Παρεπόμενα ρημάτων
Θέμα-χαρακτήρας-κατάληξη ρημάτων
Αύξηση
Oι συζυγίες
Ρήματα α’ συζυγίας
Ρήματα β’ συζυγίας
Αρχαϊκή κλίση παθητικής φωνής
Συνηρημένα ρήματα
Ο Αόριστος των ρημάτων
Ασιγμος Αόριστος
Δεύτερος παθητικός Αόριστος
Ελλειπτικά ρήματα
Απρόσωπα ρήματα
Ανώμαλα ρήματα
Μετοχές

Τέταρτο μέρος: Ακλιτα μέρη του λόγου
Επιρρήματα
Προθέσεις
Σύνδεσμοι
Μόρια
Επιφωνήματα