Το παρόν βιβλίο αποτελεί τη δεύτερη έκδοση του ομώνυμου βιβλίου του 2006.
Στην ουσία πρόκειται για ένα νέο σύγγραμμα, σημαντικά αναβαθμισμένο και εμπλουτισμένο με σύγχρονο υλικό και νέες εφαρμογές. Επιδιώκει να καλύψει πρώτα από όλα τις διδακτικές ανάγκες των φοιτητών των Τμημάτων Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών των Πολυτεχνικών Σχολών της χώρας καθώς και άλλων Τμημάτων και Σχολών Μηχανικών, Θετικών Επιστημών, Γεωεπιστημών και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων που ασχολούνται συστηματικά ή σε κάποιο βαθμό με τα θέματα των παγκόσμιων δορυφορικών συστημάτων προσδιορισμού θέσης.
Ταυτόχρονα απευθύνεται στον αντίστοιχο επαγγελματία Μηχανικό και επιστήμονα που επιθυμεί να κατανοήσει καλύτερα ή και σε βάθος τόσο το θεωρητικό όσο και το πρακτικό μέρος των εφαρμογών, πέρα από την απλή εμπειρική προσέγγιση. Ακόμα, σε αρκετά θέματα, δίνεται το ερέθισμα για παραπέρα ερευνητική ενασχόληση και πιστεύουμε ότι ο νέος και ο ώριμος ερευνητής θα έχει έναν χρήσιμο σύμμαχο στις ερευνητικές του δραστηριότητες.
Η παρούσα έκδοση εξακολουθεί να καλύπτει το κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, σε θέματα που αφορούν στο παγκόσμιο σύστημα προσδιορισμού θέσης – GPS και γενικότερα GNSS. Παράλληλα φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εγχειρίδιο αναφοράς με πρακτικές οδηγίες και προδιαγραφές. Η αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας των παγκόσμιων δορυφορικών συστημάτων πλοήγησης και προσδιορισμού θέσης GNSS αποτελεί πραγματική επανάσταση όχι μόνο για τις γεωδαιτικές και τοπογραφικές εφαρμογές με απαιτήσεις υψηλής ακρίβειας στον προσδιορισμό συντεταγμένων (ίδρυση γεωδαιτικών συστημάτων αναφοράς, δίκτυα και πυκνώσεις, τοπογραφικές και υδρογραφικές αποτυπώσεις, χαρτογραφήσεις και κτηματογραφήσεις, οριοθετήσεις και χαράξεις έργων, μελέτες ατμόσφαιρας, μελέτη μικρομετακινήσεων του γήινου φλοιού και κρίσιμων τεχνικών έργων, εφαρμογές GIS) αλλά και σε πλήθος άλλες εφαρμογές, όπως είναι η πλοήγηση, η διαχείριση στόλου οχημάτων, οι υπηρεσίες έρευνας-διάσωσης, οι δραστηριότητες αναψυχής, η ασφαλής μεταφορά δεδομένων, ο ακριβής υπολογισμός χρόνου και ταχύτητας σε παγκόσμιο επίπεδο, κ.ά.
Η ύλη αλλά και το επίπεδο δυσκολίας συσχετίζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι χρήσιμα τόσο στον αναγνώστη που για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή με τα αντίστοιχα αντικείμενα όσο και στον ώριμο επιστήμονα και μηχανικό που επιζητεί περισσότερες λεπτομέρειες ή και εμβάθυνση. Είναι προφανές ότι δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν σε πλήρη έκταση όλα τα θέματα που άπτονται και άλλων επιστημονικών περιοχών της Γεωδαισίας ή και να απαντηθούν όλα τα ερωτήματα μέσα από την ύλη ενός συγγράμματος.
Κύριο στόχο του συγγράμματος αποτελεί η κατανόηση βασικών αρχών, εννοιών και μεθοδολογιών για το σχεδιασμό και την εκτέλεση μετρήσεων με τους δορυφορικούς δέκτες, την ανάλυση και επεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων και την αξιολόγηση και έλεγχο των αποτελεσμάτων, με σκοπό τον προσδιορισμό συντεταγμένων με τα συστήματα GPS/GNSS. Έμφαση δίνεται στις γεωδαιτικές και τοπογραφικές εφαρμογές όπου η ακρίβεια που απαιτείται ξεπερνά την ακρίβεια της πλοήγησης του ενός ή μερικών μέτρων και φτάνει στην ακρίβεια των μερικών εκατοστών έως και μερικών χιλιοστών του μέτρου. Ο μαθηματικός συμβολισμός διατηρήθηκε σε απλή μορφή κατανοητός από τον ‘μέσο’ αναγνώστη. Τα σχήματα και οι εικόνες παρουσιάζονται με τέτοιον τρόπο που βοηθούν σημαντικά στην κατανόηση της ύλης και ταυτόχρονα καθιστούν ευχάριστη την ανάγνωση.
Περιεχόμενα
Ακρωνύμια
Συμβολισμοί
1 Εισαγωγή
- Δορυφορικός προσδιορισμός θέσης και γεωμετρική ερμηνεία
- Τα μέρη του συστήματος GPS
2 Το δορυφορικό σήμα
- Βασικές έννοιες από τις ταλαντώσεις και τα κύματα
- Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα
- Το φαινόμενο Doppler
- Δομή δορυφορικού σήματος GPS
- Σκόπιμη μείωση της ακρίβειας
- Σύντομη περιγραφή των συστημάτων GLONASS, GALILEO και COMPASS
3 Δέκτες GPS
- Η κεραία του δέκτη
- Ο κυρίως δέκτης
- Βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά δεκτών GNSS
4 Παρατηρήσεις και Χρόνος GPS
- H παρατήρηση της ψευδοαπόστασης
- Η παρατήρηση της φάσης
- Σχετικιστικές επιδράσεις στο σήμα του GPS
- Χρόνος GPS και σφάλματα ρολογιών
5 Εξισώσεις παρατηρήσεων και σφάλματα
- Εξίσωση παρατήρησης ψευδοαπόστασης
- Εξίσωση παρατήρησης φάσης
- Σφάλματα και πηγές σφαλμάτων GPS
6 Μαθηματικά μοντέλα προσδιορισμού θέσης με το GPS
- Απόλυτος προσδιορισμός θέσης
- Σχετικός προσδιορισμός θέσης
- Σχετικός στατικός προσδιορισμός θέσης
- Σχετικός κινηματικός προσδιορισμός θέσης εκ των υστέρων
- Σχετικός κινηματικός προσδιορισμός θέσης σε πραγματικό χρόνο
7 Γραμμικοί συνδυασμοί και επίλυση βάσης GPS
- Γραμμικοί συνδυασμοί παρατηρήσεων διαφορετικών φορέων
7.2 Επίλυση ασαφειών φάσης και βάσης GPS
7.3 Στρατηγική επίλυση ασαφειών και επίλυσης βάσης
8 Μέθοδοι σχετικού προσδιορισμού θέσης
- Στοιχεία σχεδιασμού μετρήσεων
- Στατικός προσδιορισμός θέσης
- Σχετικός κινηματικός προσδιορισμός
9 Εισαγωγή στα δίκτυα GPS
- Κριτήρια σχεδιασμού και επιλογής βάσεων GPS
- Συνόρθωση δικτύων GPS/GNSS
- Δίκτυα μόνιμων σταθμών GPS/GNSS
- Δίκτυα μόνιμων σταθμών GNSS στην Ελλάδα
- Δικτυακές τεχνικές σε εφαρμογές πραγματικού χρόνου (Network RTK)
10 Μετασχηματισμοί συντεταγμένων GPS/GNSS
- Μετασχηματισμοί συντεταγμένων GPS/GNSS σε τοπικό σύστημα
- Προσδιορισμός ορθομετρικών υψομέτρων με το GPS
- Πρακτική εφαρμογή: μέτρηση, επίλυση και ένταξη δικτύου GPS/GNSS στο ΕΓΣΑ87
- Πρακτική εφαρμογή: προσδιορισμός ορθομετρικών υψομέτρων από μετρήσεις GPS/GNSS
Παραρτήματα
- Αρχεία Παρατηρήσεων σε RINEX και SINEX format
- Αρχεία δορυφορικών τροχιών (Broadcast Ephemeris, SP3) και υπολογισμός συντεταγμένων δορυφόρου
- Παράδειγμα προσδιορισμού απόλυτης θέσης με μετρήσεις ψευδοαποστάσεων
- Επίδραση της ολίσθησης κύκλων στις μετρήσεις φάσης και στις διαφορές τους
- Προσδιορισμός θέσης και συντεταγμένες
Contents
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο όρων