Νέες Τεχνολογίες, Ηλεκτρονικό Εμπόριο και Βιβλίο

Πρόλογος του κ. Χρήστος Γ. Λάζου, Διευθυντή Ε.ΚΕ.ΒΙ.

Είναι κοινή διαπίστωση ότι η ταχύτητα και το εύρος των αλλαγών που συνδέονται με τη διείσδυση και τη χρήση των νέων τεχνολογιών στο χώρο του βιβλίου έχει πάρει εντυπωσιακές διαστάσεις. Τόσο οι συμπεριφορές των καταναλωτών και οι τρόποι πρόσκτησης του βιβλίου, όσο και οι τρόποι με τους οποίους το κοινό αναπτύσσει τις πολιτιστικές πρακτικές που έχουν ως αντικείμενο το βιβλίο και την ανάγνωση αλλάζουν σταθερά.
Πρώτα απ’ όλα, το έντυπο βιβλίο δεν έχει πλέον την αποκλειστική θέση που είχε στο χώρο των «γραμμάτων». Τη θέση του αρχίζει σήμερα να τη μοιράζεται με το ψηφιακό βιβλίο και ευρύτερα με το ψηφιακό περιεχόμενο. Η εξέλιξη προς αυτήν την κατεύθυνση εμπεριέχει εν μέρει προβλέψιμες και εν μέρει απρόβλεπτες πλευρές.
Η δεύτερη κατά τη γνώμη μου κρίσιμη διαφορά είναι ότι αποσυνδέεται πλέον η σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο από τη φυσική παρουσία του σε έναν συγκεκριμένο χώρο και ένα συγκεκριμένο χρόνο. Οποιαδήποτε στιγμή, από το σπίτι του, μπορεί να ενημερωθεί, να δει τις νέες εκδόσεις, να παραγγείλει βιβλία, ή να έχει πρόσβαση σε ψηφιακό περιεχόμενο (αρχεία, άρθρα, βιβλία, περιοδικά, κριτικές).
Τρίτο, οι μηχανισμοί παραγωγής, αρχειοθέτησης και διάδοσης του βιβλίου διεθνοποιούνται και συνδέονται με τις δύο προηγούμενες παραμέτρους. Το διαδίκτυο υπερβαίνει τις τοπικές ή εθνικές αγορές και θέτει στη διάθεση του παγκόσμιου κοινού ένα διαρκώς αυξανόμενο περιεχόμενο και νέα δίκτυα διακίνησης και διανομής των βιβλίων. Οι κυρίαρχες γλώσσες, και πρώτα απ΄ όλα τα αγγλικά, διεκδικούν τη μερίδα του λέοντος και ασκούν ισχυρότατες πιέσεις στις «ασθενείς» γλώσσες.
Μια τέταρτη παράμετρος που δίνει το στίγμα του γενικού ορίζοντα μέσα στον οποίο αναπτύσσονται αυτά τα φαινόμενα, είναι οι νέες μορφές αλληλοδιείσδυσης, ανασύνθεσης, αναδιάρθρωσης των σχέσεων ανάμεσα στην επιστήμη, την τεχνολογία και τον πολιτισμό.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι μια πραγματικότητα που στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει μια γοργή ανάπτυξη, με πολλές επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα. Τα ζητήματα που θέτει αυτό το νέο φαινόμενο είναι πάρα πολύ σημαντικά. Επιχειρώ να απαριθμήσω τα κυριότερα:

• Η ενιαία τιμή βιβλίου στο χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου
• Η δημιουργία εργαλείων, δυνατοτήτων και ο εκσυγχρονισμός όλων των κλάδων των συναφών με την παραγωγή, τη διακίνηση και την κατανάλωση βιβλίου
• Τα συστήματα που συνδέονται με την εμπιστοσύνη του κοινού στις ηλεκτρονικές συναλλαγές και η ασφάλεια των ηλεκτρονικών συναλλαγών
• Το τεράστιο ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων
• Οι θεσμικές και νομοθετικές ρυθμίσεις που απαιτείται να γίνουν έτσι ώστε το σύνολο του κοινού και των επιχειρήσεων να μπορεί να εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρονται από τις νέες τεχνολογίες.

Σε αυτή τη κατεύθυνση το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου έχει αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες που όλες κατευθύνονται στο στόχο που ονομάζουμε επιγραμματικά «Δημοκρατική πρόσβαση στην Kοινωνία της πληροφορίας». Οι βασικές μας δράσεις αποβλέπουν, από τη μία πλευρά, στην προώθηση του διαλόγου και την ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στην επιστήμη, την τεχνολογία και τον κόσμο του βιβλίου, και, από την άλλη, στη διαμόρφωση εργαλείων στην υπηρεσία όλων των κλάδων του βιβλίου και του αναγνωστικού κοινού.

Περιεχόμενα:

Βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων, κατάλογοι κυκλοφορούντων βιβλίων και διαδίκτυο

• Θεόδωρος Παπαθεοδώρου: Νέες Τεχνολογίες, ηλεκτρονικό εμπόριο και βιβλίο
• Ingo Eric Schmidt-Braul: Εστιάζοντας στη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς Πληροφοριών
• Mauro Morellini: Επιδράσεις του διαδικτύου στην παραγωγή και στις εμπορικές πολιτικές των καταλόγων κυκλοφορούντων βιβλίων
• Γεώργιος Ζάχος: Ηλεκτρονικοί κατάλογοι εκδοτών: Μοντέλα οργάνωσης και η συνεισφορά τους στην παραγωγή της Εθνικής Βιβλιογραφίας
• Αριστέα Μποτή: Παρουσίαση του CD-ROM της Ελληνικής Εθνικής Βιβλιογραφίας των ετών 1989-1994
• Κώστας Γκοβόστης: Ο κατάλογος κυκλοφορούντων βιβλίων της ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ

Κοινές υπηρεσίες δικτύου για τις λαϊκές βιβλιοθήκες στην κοινωνία των πληροφοριών

• Maria Jose Moura: Ανάγνωση και βιβλιοθήκη
• Γιώργος Καλαμαράς: Η εξέλιξη του προτύπου λειτουργίας μιας σύγχρονης ψηφιακής βιβλιοθήκης
• Δάφνη Κυριακή-Μάνεση: Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός δικτύου λαϊκών βιβλιοθηκών: Δράσεις των πληροφοριακών οργανισμών και δράσεις της πολιτείας
• Μιχάλης Τζεκάκης: Η δικτύωση των λαϊκών βιβλιοθηκών
• Εύη Σαχίνη: Δημόσιες βιβλιοθήκες στην κοινωνία της πληροφορίας
• Γιάννης Τροχόπουλος: Κοινές υπηρεσίες δικτύου για τις δημόσιες βιβλιοθήκες στην κοινωνία της πληροφορίας

Ηλεκτρονικό εμπόριο στο χώρο του βιβλίου μεταξύ επιχειρήσεων και μεταξύ επιχειρήσεων και κοινού

• Χρήστος Λάζος: Δράσεις και πρωτοβουλίες για το βιβλίο
• Jean Sarzana: Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου για το βιβλίο στη Γαλλία
• Δημήτρης Θεμελής: Ηλεκτρονικό εμπόριο. Μια επιχείρηση χωρίς γεωγραφικό τόπο
• Έλλη Φιλιπποπούλου: Το νομικό πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου βιβλίων
• Γιώργος Σορολοπίδης: Βιβλίο και ηλεκτρονικό εμπόριο
• Ιωάννης Σκεπαρνιάς: Τάσεις και προσαρμογή των επιχειρήσεων στο χώρο του βιβλίου
• Γιάννης Γιανναράκης: Το διαδίκτυο αλλάζει τα δεδομένα
• Ηλίας Λιβάνης: Η τεχνολογική επανάσταση αφορά και το βιβλίο
• Αδάμ Δαμιανάκης: Ηλεκτρονικό βιβλίο: Χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες

Ηλεκτρονική μεταβίβαση δεδομένων. Νέες εξελίξεις, προβλήματα και προοπτικές

• Bernard de Freminville: Ηλεκτρονικές συναλλαγές στην αγορά του βιβλίου
• Νεκτάριος Γεωργαντής: Ηλεκτρονική μεταβίβαση δεδομένων: Η περίπτωση της βιβλιαγοράς
• Χρήστος Δουληγέρης: Ηλεκτρονική μεταβίβαση δεδομένων. Νέες εξελίξεις, προβλήματα και προοπτικές
• Γιάννης Σκαρπέλος: Το βιβλίο στην εποχή της ηλεκτρονικής αναπαραγωγιμότητάς του

Τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία και η νέα δικτυακή οικονομία

• Έραστος Φίλος: Δικτυακή οικονομία και βιβλιοπωλεία
• Giuseppe Vitiello: Προς τις ηλεκτρονικές εκδόσεις με πολιτιστικό προσανατολισμό. Προτάσεις για ένα κυβερνητικό πολιτικό πλαίσιο
• Peter Gutmann: Η εκδοτική δραστηριότητα στην ψηφιακή εποχή
• Valerie Lauzanne: Οι δραστηριότητες των ηλεκτρονικών βιβλιοπωλείων
• Νίκος Χαριτάκης: Το μέλλον των ηλεκτρονικών βιβλιοπωλείων
• Νίκος Λέανδρος: Επιχειρηματική δραστηριότητα στον κυβερνοχώρο. Το παράδειγμα των ηλεκτρονικών βιβλιοπωλείων
• Νίκος Καρατζάς: Ιanos.gr
• Ευάγγελος Πετρούτσος: Προοπτικές και προβλήματα οργάνωσης ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου
• Γιάννης Βαβουράκης: Ηλεκτρονικό εμπόριο και βιβλία. Μια ελληνική εμπειρία
• Πέτρος Παπασαραντόπουλος: Ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα. Πρώτα συμπεράσματα

Ηλεκτρονική μεταφορά κειμένων, βιβλία σε ψηφιακή μορφή (e-Books) και η πρόκληση των κατά παραγγελία εκτυπώσεων. Ποια είναι η επόμενη μέρα για το βιβλίο;

• Albert Gauthier: Ερευνητικές δραστηριότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση
• Bruno de Sa Moreira: Δικτυακές εκδόσεις στη Γαλλία.
• Peter Curman: Τα πνευματικά δικαιώματα των ψηφιακών εκδόσεων στη Σουηδία
• Mario Guaraldi: Νέα σύνορα στις ψηφιακές εκδόσεις
• Pierre Schweitzer: Βιβλία σε ψηφιακή μορφή
• Γιώργος Μοσχοβάκης: Η ψηφιακή τεχνολογία στην αγορά του βιβλίου