Ανθολόγιο Αρχαϊκής Λυρικής Ποίησης. Β΄ Ενιαίου Λυκείου – Θεωρητικής Κατεύθυνσης

Το βιβλίο αυτό χαιρετίζει την επιστροφή της αρχαίας λυρικής ποίησης στη Μέση Εκπαίδευση λειτουργώντας βοηθητικά προς το σχολικό ανθολόγιο.
Γνωρίζουμε ότι το είδος του λόγου αυτού αποτελεί το σύνδεσμο μεταξύ των δύο άλλων σημαντικών ποιητικών προϊόντων του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, του έπους και της τραγωδίας. Γι’ αυτό και θεωρούμε απαραίτητη την παρουσία του στη Μέση Εκπαίδευση.
Και για έναν άλλο ακόμη λόγο. Γιατί για πρώτη φορά με τους λυρικούς ποιητές γίνεται η μεγάλη στροφή από το παρελθόν στο παρόν, από τις καθολικές αξίες στο προσωπικό βίωμα, από τον ήρωα αριστοκράτη, στον άνθρωπο της καθημερινότητας. Έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα την αρχαϊκή λυρική ποίηση μόνο σε αντιδιαστολή με το έπος και τον κόσμο του, αλλά ταυτόχρονα και σε συσχέτιση με τις συνθήκες της σύγχρονης ζωής. Γιατί μόνο με κριτήριο τη σύγχρονή μας πραγματικότητα, που την κατανοούμε μέσα από προσωπικά μας βιώματα και εμπειρίες, μπορούμε να εισδύσουμε βαθύτερα στον κόσμο που μας αποκαλύπτεται μέσα –έστω– από τα σπαράγματα των αρχαϊκών λυρικών ποιητών, που έχουν διασωθεί, και να διαπιστώσουμε πόσο –παρά τις διαφορετικές συνθήκες της σύγχρονης εποχής– τα θέματα και τα προβλήματα, οι αγωνίες και οι χαρές του ανθρώπου μένουν στο βάθος τους ίδιες.
Σ’ αυτό ακριβώς το τελευταίο στοιχείο βρίσκεται και η παιδευτική αξία της αρχαϊκής λυρικής ποίησης. Κι αυτό φιλοδοξεί να προσφέρει –εκτός των άλλων και ως ένα βαθμό– η παρούσα προσπάθεια.
Για την αποτελεσματικότερη, λοιπόν, προσπέλαση του κάθε ποιητικού κειμένου, αλλά και τη σύνδεσή του με την προγενέστερη και μεταγενέστερη λογοτεχνική παραγωγή, θεωρήσαμε σκόπιμη τη συγγραφή δύο τευχών. Στο βιβλίο αυτό με τίτλο «Ανθολόγιο Αρχαϊκής Λυρικής Ποίησης», που απευθύνεται κυρίως στους μαθητές, περιλαμβάνονται:

• Η εισαγωγή του σχολικού βιβλίου σε σχεδιαγράμματα μαζί με ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους
• Συμπληρωματικά εισαγωγικά σχόλια της συγγραφέως
• Βιογραφικά στοιχεία για τον κάθε ποιητή
• Μετάφραση του κάθε ποιήματος στη νεοελληνική
• Γλωσσική του επεξεργασία, δηλαδή:
  • Σημασιολογικά και ετυμολογικά σχόλια, παράγωγα, συνώνυμα, αντώνυμα
  • Παρουσίαση της διαλέκτου στην οποία έχει γραφεί το κάθε ποίημα
  • Γραμματικές επισημάνσεις
  • Συντακτική προσέγγιση
• Μέτρο ποιήματος
• Ερμηνευτική απόδοση και αισθητική αποτίμησή του, που περιλαμβάνει:
  • Ένταξη του ποιήματος σε ένα από τα είδη και υποείδη της αρχαίας λυρικής ποίησης
  • Στόχο του ποιητή
  • Θεματικό κέντρο
  • Απόδοση περιεχομένου
  • Πραγματολογικά και πολιτισμικά στοιχεία
  • Ανάλυση περιεχομένου
  • Εκφραστικά μέσα και στοιχεία τεχνικής
• Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου
• Πρόσθετες ερωτήσεις με τις απαντήσεις τους
• Κριτήρια αξιολόγησης

Όλα τα παραπάνω πιστεύουμε πως θα αποτελέσουν ένα χρήσιμο οδηγό για το μαθητή στην προσπάθειά του να κατανοήσει το κείμενο και να εμπεδώσει τη διδακτέα ύλη.

Στο δεύτερο βιβλίο που κυκλοφορεί με τίτλο «Ανθολόγιο Αρχαϊκής Λυρικής Ποίησης & Ελληνική Λογοτεχνία. Λυρικές διαδρομές από τον Αρχίλοχο και τη Σαπφώ στον Όμηρο και τον Ελύτη (παραθέματα – παράλληλα κείμενα)», που απευθύνεται κυρίως στους συναδέλφους εκπαιδευτικούς, και στο οποίο παραπέμπουμε μέσα από τις σελίδες του πρώτου τεύχους με τη βοήθεια δεικτών με αραβικούς χαρακτήρες δίπλα από τις λέξεις, περιέχονται:

• Εισαγωγή (σχέση αρχαίας και νεοελληνικής λυρικής ποίησης, στοιχεία διαλέκτων και αρχαίας ελληνικής μετρικής)
• Εκτενείς βιογραφίες των αρχαϊκών λυρικών ποιητών
• Πληροφορίες και παραπομπές σε έργα της αρχαίας και της νέας ελληνικής λογοτεχνίας για τις γενικές και ειδικές ενότητες του πρώτου τεύχους
• Παραθέματα
• Παράλληλα κείμενα

Το δεύτερο βιβλίο απευθύνεται επίσης και στους μαθητές εκείνους που θα θελήσουν να αποκτήσουν μια ευρύτερη και πιο ολοκληρωμένη αντίληψη της αρχαϊκής λυρικής ποίησης και να πλουτίσουν περαιτέρω τις γνώσεις τους, ικανοποιώντας παράλληλα βαθύτερες πνευματικές τους ανησυχίες.
Πιστεύουμε όμως ότι στο εν λόγω τεύχος θα βρει ο εκπαιδευτικός κυρίως χρήσιμες πληροφορίες και υποστηρικτικό υλικό για το διδακτικό του έργο.

Περιεχόμενα:

Αρχίλοχος (α’ μισό 7ου αι. π.Χ.)
Βιογραφικά στοιχεία
3. ου φιλέω μέγαν (D60, 114W)
4. ασπίδι μέν (6D, 5W)
6. θυμέ, θύμ’ (D67a, 128W)
9. Τοις θεοις (D58, 130W)

Μίμνερμος (β’ μισό 7ου αι. π.Χ.)
Βιογραφικά στοιχεία
11. ημεις δ’, οιά τε φύλλα (2D, 2W)

Σαπφώ (τελευταίο τέταρτο 7ου αι. π.Χ.)
Βιογραφικά στοιχεία
14. ποικιλόθρον’ αθανάτ’ (1D, 191P)
17. κατθάνοισα δέ κείσηι (58D, 211P)

Πίνδαρος (522 ή 518 – 438 π.Χ.)
Βιογραφικά στοιχεία
28.7. Πυθιόνικος (Μεγακλεί Aθηναίω τεθρίππω)

Σιμωνίδης ο Κείος (α’ μισό 6ου αι. π.Χ.)
Βιογραφικά στοιχεία
29. άνθρωπος εών (6D, 335P)

Επίμετρο
Κριτήρια Αξιολόγησης