… Εκείνο τον καιρό, όλος ο κόσμος πεινούσε. Πολλοί ερχόντουσαν από τα γύρω χωριά να βρουν δουλειά και φαί στη Θεσσαλονίκη και μη βρίσκοντας, ζητιάνευαν στους δρόμους και πέθαιναν από ασιτία στα πεζοδρόμια.
[…]
Εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων ήρθε ένας άνθρωπος, του ‘δωσε η κυρά Θωμαή το ταψί και το μαχαίρι και του είπε ν’ ανεβεί στην ταράτσα να σφάξει τα κοτοπουλάκια. Όταν πέρασε μισή ώρα ανησύχησε κι ανέβηκε η κυρά Θωμαή να δει τι γίνεται. Βρήκε στην ταράτσα το ταψί και το μαχαίρι, αλλά ο άνδρας και τα κοτόπουλα είχαν κάνει φτερά!
[…]
Ο κλητήρας είχε έρθει νωρίτερα και η κυρά Θωμαή δεν είχε ακούσει το κουδούνι. Αυτός που ήρθε ήταν ένας ζητιάνος. Θα πίστευε εκείνη τη μέρα στα θαύματα! Να βρεθεί με 8 κοτόπουλα τα Χριστούγεννα!
Tο βιβλίο μου άρχισε μ’ ένα αστείο: Εδώ στη Σμύρνη έχει πολλούς ξένους! Κάθε φορά πού ‘λεγα σε φίλες μου Γερμανίδες, Αγγλίδες, Γαλλίδες ή Τουρκάλες διάφορες ιστορίες από την Κατοχή και τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο μου έλεγαν: «Αυτά όλα είναι πολύ ενδιαφέροντα, Ηλέκτρα, πρέπει να γράψεις ένα βιβλίο!» Κι εγώ γελούσα κι έλεγα: «Ναί όταν γεράσω και δεν έχω τίποτα καλύτερο να κάνω, θα γράψω τ’ απομνημονεύματά μου όπως κάνουν όλοι».
Και δεν έκανα τίποτα!
Αλλά ένα πρόσωπο σκεφτόταν σοβαρά να γράψω βιβλίο. Ο γιός μιας φίλης μου, ο Κeren Saltu‘g, που μ’ άκουγε να μιλώ για διάφορα της μητέρας του, Dr Jabige Saltug, και που μεγαλώνοντας γίνηκε φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφος, επέμεινε πολύ ότι όπως εδώ στην Τουρκία πόλεμο δεν είδαν, όλ’ αυτά που έλεγα θα ενδιέφεραν πολύ τον εδώ κόσμο και με κυνήγησε κυριολεκτικά επί χρόνια για να βγάλουμε μαζί βιβλίο.
Στα τελευταία έξι χρόνια είχα τον άνδρα μου άρρωστο και είχα μια πρόφαση για να μην γράψω τίποτα. Τότε σκεφτόμουνα ότι έπρεπε να γράψω ένα βιβλίο με τίτλο: «Οι νοσοκόμοι στην Τουρκία». Γιατί σε έξι χρόνια παρήλασαν ένα σωρό σε μας: ψεύτες, τεμπέληδες, κλέφτες, μέθυσοι, απ’ όλα! Το μόνο κοινό τους χάρισμα ήταν ότι ως Τούρκοι άνδρες δεν ήθελαν να τους διευθύνει μια γυναίκα.
Όταν πέθανε ο άνδρας μου βρέθηκα με πολύ διαθέσιμο καιρό κι όταν ο Keren ξαναεπέμεινε για το βιβλίο είπα «Γιατί όχι;»
Το κακό είναι ότι ενώ ξέρω καλά τούρκικα δεν έχω ευκολία για να γράψω βιβλίο! Κι αυτά που έγραφε ο Keren δεν ήταν ακριβώς αυτά που έλεγα εγώ. Εν τέλει αποφασίσαμε να γράψω εγώ το βιβλίο στα Αγγλικά και ο Keren να το μεταφράσει στα Τούρκικα και να βγάλει κι όλες τις παλιές φωτογραφίες από τα album που είχα εφ’ όσον αυτή είναι και η δουλειά του ως φωτορεπόρτερ.
Ό,τι έγραψα σ’ αυτό το βιβλίο είναι αληθινά γεγονότα και ιστορικά ακριβέστατα. Εξήντα χρόνια πριν έγραφα ως κοπέλα ημερολόγιο και ξέρω πότε γίνηκε βομβαρδισμός, πότε μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα και πότε έφυγαν κι ό,τι άλλο έγραψα. Αν δεν ύπήρχαν στα ημερολόγιά μου θα ήταν αδύνατο να τα θυμηθώ όλα αυτά. Δεν πρόσθεσα τίποτα και δεν άλλαξα τίποτα για να το κάνω πιο κωμικό ή πιο ενδιαφέρον.
Τα ονόματα όσων έχουν πεθάνει είναι αληθινά. Όσο για φίλες που ζουν ακόμα, τους ζήτησα αν θέλουν ή όχι να τις αναφέρω. Κι άλλαξα μόνο τα ονόματα όσων είχαν αντίρρηση.
Πρόλογος από την φιλόλογο Γαλάτεια Γαλάτη-Συροπούλου
Mε δεξιοτεχνία έμπειρου λογοτέχνη αλλά και με νεανική φρεσκάδα και δροσιά, αρχίζει η Ηλέκτρα Κάρκα-Παριέντε να μας αφηγείται το όμορφο παραμύθι της ζωής της. Μιας ζωής που φαίνεται πώς κάποια καλή νεράιδα είχε αγγίξει με το μαγικό της ραβδάκι και είχε απλώσει πάνωθέ της τα νεραϊδένια, αιθέρια φτερά της.
Η διήγηση ξετυλίγεται ευχάριστα, η γλώσσα απλή, ο λόγος ρέει αβίαστα, με φυσικότητα και ζωντάνια.
Ένα εύγε στην Ηλέκτρα που με ειλικρίνεια απλότητα και χάρη εκθέτει ολόκληρη τη ζωή της στα μάτια του αναγνώστη. Μας ξεναγεί στα μυστικά μονοπάτια των συναισθημάτων της, από τα παιδικά της χρόνια μέχρι την ωριμότητα. Περιδιαβάζουμε ακόμη και στους κρυφούς διαλογισμούς, στις σκέψεις, στους φόβους που κυριεύουν συχνά τη γυναικεία καρδιά και χαρακτηρίζουν τη γυναικεία ψυχολογία. Πόσο ζωντανά παρουσιάζονται στον αναγνώστη γεγονότα -οικογενειακά και εθνικά- περιπέτειες, μεταβολές. Είναι άξια συγχαρητηρίων η Ηλέκτρα Κάρκα-Παριέντε, ελληνοπούλα με ρίζες νησιώτικες και Μεσολογγίτικες με ανώτερη παιδεία, μόρφωση, γλωσσομάθεια και γνώση της Ιστορίας μας.
Προσαρμόστηκε στο κοσμοπολίτικο πνεύμα της ζωής της Σμύρνης, όπου το πεπρωμένο της επεφύλαξε αξιοζήλευτη θέση στο πλευρό και στην οικογένεια του αγαπημένου συντρόφου Richard Pariente, μέσα στην Τουρκία, μια χώρα με τόσο διαφορετική νοοτροπία από εκείνη της πατρίδας μας.
Kι όμως προσαρμόστηκε στο νέο τρόπο ζωής με αξιοσύνη και τίμησε το όνομα του αγαπημένου της συντρόφου και την ελληνική καταγωγή της.
Η οικογενειακή της θέση στο πλευρό του συζύγου της της επέβαλλε πάμπολλες υποχρεώσεις. Όμως δεν στάθηκε μόνο σ’ αυτές η Ηλέκτρα. Μέσα στο προσωπικό της εργαστήρι παράλληλα με την ανατροφή των παιδιών της ασχολήθηκε και με την κατασκευή εργόχειρων, κεντημάτων, μακραμέ, πλεκτών, κεριών, τα οποία προσφέρονταν και για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Δημιούργησε κήπο παραδεισένιο, με σπάνια είδη φυτών, καθώς επίσης και πλουσιότατη συλλογή κοχυλιών.
Ευτύχησε να έχει οικογένεια ζηλευτή. Παιδιά, εγγόνια, πενηνταδύο χρόνια ευδαίμονα εγγάμου βίου, μια ζωή γόνιμη, καρποφόρα, χρήσιμη στο περιβάλλον της.
Και … όταν έμεινε μόνη, κατέγραψε τα γεγονότα της ζωής της, τιμώντας έτσι και τους γονείς της και το συζύγό της. Μας χαρίζει λοιπόν ένα βιβλίο -το βιβλίο της ζωής της- που, κλείνοντάς το ο αναγνώστης βυθίζεται σε στοχασμό και ονειροπόληση φέρνοντας στο νού του το στίχο του Καβάφη: “Η Ιθάκη δε σε γέλασε. H Iθάκη σου έδωσε το ωραίο ταξίδι”, Ηλέκτρα.
Περιέχει:
A’ Mέρος: Παιδικά χρόνια στο Ψυχικό!
B’ Mέρος: Θεσσαλονίκη
- Στη Θεσσαλονίκη
- Πόλεμος
- 1941
- 1942
- 1943
- 1944
- 1945
- 1946
- Ο Richard
Γ’ Mέρος: Σμύρνη
H ζωή στη Σμύρνη
