Αρχιτεκτονική Αστικού Τοπίου. Σχεδιασμός Αστικών Χώρων. Τόμος Β΄

Το δεύτερο βιβλίο της σειράς Αρχιτεκτονική Τοπίου, Σχεδιασμός Αστικών Χώρων ή Αρχιτεκτονική Αστικού Τοπίου, ωρίμασε με την ίδια νεανικότητα, πιστεύω, που και πριν από εικοσιπέντε χρόνια ο πρώτος τόμος.
Η συνεχής επανέκδοση εκείνου του βιβλίου, εκπαιδευτικού έως σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια, οι εκατόν ογδόντα περίπου δημοσιεύσεις μου και βιβλία έκτοτε, δεν ξεθώριασαν την ιδέα για τον υπεσχημένο δεύτερο αυτό τόμο.
Τα θέματα που διαπραγματεύεται ήταν νέα και πρωτοεισαγόμενα τότε στην ελληνική βιβλιογραφία.
Παραμένουν νέα, μέσα στην ταχύτατη εξέλιξη που ακολούθησε, τη γενίκευση του ενδιαφέροντος γι’ αυτά, την επιρροή τους στη διαμόρφωση της επικαιρότητας, όχι μόνο στον σχεδιασμό του τοπίου, αλλά και το σύγχρονο αρχιτεκτονικό, αστικό, πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό.
Είναι διερευνήσιμη η ανανέωση του περιεχομένου τόσο στη θεωρητική περί αυτά συζήτηση όσο και στις εφαρμογές, τα έργα ή projets τοπίου που εξαπλώνονται με ρυθμούς κοινωνικής πλέον απαίτησης και υποχρέωσης.
Η ανανέωση δοκιμάζεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου· αντοχή στον χρόνο, εμμονές ή μετεξέλιξη αξιών, αρχών και σχεδιαστικών υποθέσεων που συντηρούν ή συντελούν επιστήμη και τέχνη στην Αρχιτεκτονική Τοπίου.

Από τα “πολιτισμικά τοπία” που σχεδόν όλα τα σχεδιασμένα τοπία έτσι και αλλιώς είναι, όπως σημαίνεται στην εισαγωγή του πρώτου βιβλίου, περνάμε στα “αειφόρα τοπία” στο νέο αυτό βιβλίο.
Τονίζεται έτσι σημειολογικά η παραδοχή της μετεξέλιξης και συνέχειας, της ανανέωσης και επικαιροποίησης, στο βασικό πεδίο αναφοράς· τόσο παλιό όσο και ο άνθρωπός, αυτό δηλαδή της τέχνης του να διαμορφώνει τον χώρο του.

Τα έργα της Αρχιτεκτονικής Τοπίου αντιμετωπίστηκαν ήδη στο πρώτο βιβλίο ως έργα τέχνης που προβάλλουν την απόλαυση του χώρου, όχι ως έκφραση νοσταλγίας του παρελθόντος, αλλά ως πολιτισμικά σχέδια για μια σύγχρονη κοινωνία.
Ως κοινωνικά έργα σύγχρονα αναγνωρίζονται και συνεχίζει, για την Αρχιτεκτονική Τοπίου να είναι σημαντικό ό,τι έκτοτε υποστηρίχθηκε. Ότι πρέπει δηλαδή να κατανοήσουμε τη δυναμική, τις βασικές ιδιαιτερότητες, το πνεύμα του τόπου, για να τον προβάλουμε, να τον αναδείξουμε, να τον αναστρέψουμε, να αποκαταστήσουμε ή να μορφώσουμε τοπία.

Έργα τέχνης και πολιτισμού, κοινωνικά και οικολογικά εν τέλει έργα, τα έργα της αρχιτεκτονικής τοπίου, πρόδρομα τροφοδοτούν τη συζήτηση για τη μορφή και ιδεολογία, τη δημιουργική έκφραση και αειφόρο ενόραση στο σύγχρονο σχεδιασμό του χώρου.
Αλλά και την ιδέα της αστικής ή κάθε είδους περιβαλλοντικής ανθεκτικότητας ή προσαρμοστικότητας, resilience, μια έννοια που συγχρόνως είναι θεωρητικά επιζητούμενη και διαχρονικά υποστηρίζεται στις αρχιτεκτονοτοπιακές πρακτικές και τις μετεξελίξεις τους.

Περιεχόμενα

Εισαγωγή: Αειφορικά Τοπία

Θεωρία σχεδιασμού στην αρχιτεκτονική τοπίου

9. Προσεγγίσεις. Νέες Τάσεις
Φυσικές / Κοινωνικές ● Επιστημονικές / Πολιτισμικές
Αρχιτεκτονική Τοπίου ● Σχεδιασμός Τοπίου
Μελέτη Αρχιτεκτονικής Τοπίου

10. Ανάγνωση του χώρου
Ανάλυση Τοπίου: Πνεύμα του τόπου και εικόνα για τον χώρο

Θεωρήσεις σχεδιασμού αστικών χώρων

11. Αστικό Τοπίο
Ορατό ● Αντιληπτό ● Θεατρικό ● Αισθητικό ● Ποιητικό ● Φυσικό ● Λειτουργικό ● Οικολογικό ● Βιωμένο ● Δημιουργικό ● Πολιτισμικό ● Απόλαυσης ● Έργο Τέχνης / της Κοινωνίας
Πράσινοι / Ελεύθεροι Χώροι ● Αστικό Τοπίο ● Αρχιτεκτονική Αστικού Τοπίου ● Σχεδιασμός Αστικών Χώρων ● Θεσσαλονίκη ● Προσέγγιση vs Ιδεολογήματος

12. Μορφή και Ιδεολογία στον σχεδιασμό Αστικού Τοπίου
Γεωμετρία / Κάνναβος ● Αποδόμηση ● Σχέση: Κτισμένο / Τοπίο ●
Αντίθεση: Ελεύθερος Χώρος / Τοπίο ● Αστική Δομή / Φονξιοναλισμός ● Προέλευση / Μεταφορά από Φύση
Καταγωγή Η΄ Φλέβες: Τοπιολογική / Περιβαλλοντολογική / Θεματική ● Γαλλική Σχολή ● Σύλληψη ● Περιεχόμενο

Από την κριτική στη θεωρία του σύγχρονου σχεδιασμού αστικού τοπίου

13. Ανεπάρκεια των Μοντέλων για τη Σύγχρονη Θεωρία Σχεδιασμού Τοπίου
Παραδοσιακό ● Μοντέρνο ● Μεταμοντέρνο ● Εννοιολογικό

14. Τοπία Τέχνης
Ιδέα / Σύλληψη ● Τέχνη / Τοπίο
Καλλιτεχνικές Παρεμβάσεις και Έργα: Γλυπτική ● Πλαστική ● Land Art

15. Τοπία Οικολογίας
Οικολογία ● Οικολογικός σχεδιασμός
Αειφορία/Βιωσιμότητα ● Ανθεκτικότητα/Προσαρμοστικότητα

16. Έργα Αρχιτεκτονικής Αστικού Τοπίου
Le Projet Du Paysage Urbain ● Αρχιτεκτονική Αστικού Τοπίου vs Πολεοδομία Τοπίου

Επίλογος: Tοπία ανάκτησης/ανόρθωσης/ανανέωσης. Tοπία απόλαυσης και κοινωνικής πρακτικής

17. Landscape dynamics
The Critical Design and Planning Advantage